სუსის 10 წელი, მე-4 უფროსი და განუზომელი უფლებები

უსაფრთხოების სამსახური შს სამინისტროს 2015 წლის 1 აგვისტოს გამოეყო და წლების განმავლობაში, მიუხედავად სამოქალაქო საზოგადოების და ოპოზიციური პარტიების წინააღმდეგობისა, განუზომელი უფლებებით აღიჭურვა.

ადგილობრივ და საერთაშორისო ყურადღების ცენტრში სუსი საყოველთაო ფარული მოსმენების გამო მოექცა, 2021 წელს, ე. წ. კრებსების - სავარაუდოდ, სუს-ში შედგენილი ათასობით „საიდუმლო ფაილის” გასაჯაროების შემდეგ. ამ ჩანაწერების მიხედვით, რომელთა ავთენტიკურობა ფაილებში მოხვედრილმა ათობით ადამიანმა დაადასტურა, ჩანს რომ, 2013-2021 წლებში უკანონო მოსმენისა და თვალთვალის სამიზნეები იყვნენ: სამოქალაქო აქტივისტები, რელიგიური და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წევრები, ჟურნალისტები, პოლიტიკოსები, უცხოელი დიპლომატები.

კანონის თანახმად, სუსი საქართველოს მთავრობის უშუალო დაქვემდებარებაში არსებული სპეციალური დანიშნულების დაწესებულებათა სისტემაა, რომელიც სახელმწიფო უსაფრთხოებას უზრუნველყოფს. საქმიანობის ძირითად მიმართულებებს შორის არის: საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების, სუვერენიტეტის, ტერიტორიული მთლიანობისა და სამხედრო პოტენციალის დაცვა უცხო ქვეყნების სპეცსამსახურებისა და ცალკეულ პირთა უკანონო ქმედებებისაგან; ხელისუფლების არაკონსტიტუციური, ძალადობრივი გზით შეცვლის გამოვლენა; ქვეყნის ეკონომიკური უსაფრთხოების უზრუნველყოფა; ტერორიზმთან ბრძოლა; კორუფციის გამოვლენა და აღკვეთა; სახელმწიფო საიდუმლოების დაცვა.

უფლებადამცველები მიუთითებენ, რომ სუსი ადამიანებში, ნდობის ნაცვლად, შიშის განცდას იწვევს და რომ ეს უწყება „პარტიულ ინტერესებს ემსახურება".

უსაფრთხოების სამსახურმა წლების განმავლობაში, და ხშირად - არჩევნების წინ, არაერთხელ წამოიწყო ხელისუფლების დამხობის გეგმებთან დაკავშირებული საქმეების გამოძიება. "სახელმწიფო გადატრიალების" მცდელობისთვის ბრალი სამართლებრივად არავისთვის დაუმტკიცებიათ.

რადიო თავისუფლებამ სუსის შესაძლებლობების მეტამორფოზასა და მის ყოფილ (თუ მომავალ) უფროსებთან დაკავშირებულ გახმაურებულ მოვლენებს გადახედა.

#4 მამუკა მდინარაძე

23 აგვისტოს, მესამე უფროსის - ანრი ოხანაშვილის გადადგომიდან რამდენიმე წუთში, "ქართული ოცნების" პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსის პოსტზე პარტიის აღმასრულებელი მდივანი, სადავო პარლამენტის უმრავლესობის ლიდერი - მამუკა მდინარაძე დაასახელა. ერთპარტიულ პარლამენტში, სადაც ფორმალურ ოპოზიციას "ოცნების" საპარლამენტო სიით გასული, მისივე პარტიული განაყოფები წარმოადგენენ, მდინარაძეს ერთხმად მხარდაჭერის პრობლემა, ცხადია, არ ექნება.

• პოლიტიკაში მოსვლის შემდეგ, იურისტი მდინარაძე "ქართული ოცნების” გუნდის წევრი და 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებიდან მოყოლებული, ყველა მოწვევის დეპუტატია - ჯერ მაჟორიტარი იყო, ხოლო მომდევნო ორ არჩევნებში “ქართულმა ოცნებამ” პარტიული სიის მე-5 ნომრად დაასახელა.
• 2016 წლის შემდეგ, მდინარაძე ძირითადად “ქართული ოცნების” უმრავლესობის ლიდერის პოზიციას იკავებს. გარკვეული პერიოდი იყო ასევე პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილე.
• მდინარაძე "მმართველი პარტიის" ერთერთი წამყვანი "მოლაპარაკე თავია" ე.წ. გლობალური ომის პარტიაზე, "დიპ სტეიტსა" და საქართველოს ომში ჩართვაზე. პარლამენტში გამართულ ბრიფინგებზე ხშირად კამათობს კრიტიკულ მედიასთან, მწვავედ უპირისპირდება "რადიკალურ ოპოზიციას".
• აგვისტოში მდინარაძემ, სხვა თანაგუნდელების მსგავსად, სარწმუნოდ ჩათვალა ვლადიმირ პუტინის პოზიცია - მშვიდობისკენ სწრაფვასთან დაკავშირებით და განაცხადა, რომ უკრაინას ომის თავიდან აშორება შეეძლო.

17 აგვისტოს მამუკა მდინარაძემ ფეისბუკზე დაწერა, რომ სლოგანით - „მშვიდობის ძიებაში“ - ორი ბირთვული სახელმწიფოს, აშშ-სა და რუსეთის ლიდერებმა, ალიასკაში შეხვედრის დროს, "მთავარ გამოწვევად მშვიდობის დამყარება გამოაცხადეს” და რომ “ოცნებამ” "გაცილებით ადრე, უკრაინაში ომის დაწყების დღიდან” დაიწყო ლაპარაკი “არაფორმალური, ჩრდილოვანი ძალების” წნეხსა და “ომისა და მშვიდობის დილემაზე”.

18 აგვისტოს, პრესკონფერენციაზე, მამუკა მდინარაძემ ჟურნალისტებს უთხრა, რომ „უკრაინა, სამწუხაროდ, მართლაც პაიკად გამოიყენეს... და საქართველომ ამისი საშუალება არავის მისცა“.

მისი ეს სიტყვები მალევე მოხვდა რუსეთის სახელმწიფო მედიის ყურადღების ცენტრში.

მდინარაძე ერთ-ერთი პირველი იყო, რომელიც საერთაშორისო პარტნიორებს დაუპირისპირდა. 2022 წლის ივნისში ის ამბობდა, რომ საქართველოში “მეორე ფრონტის” გახსნა ევროპარლამენტარებს სურთ. მას შემდეგ, მისი ბრალდებებიც დამძიმდა და ბრალდების ადრესატთა წრეც გაფართოვდა.

პარლამენტში მოხვედრამდე, მამუკა მდინარაძე სხვადასხვა დროს მუშაობდა: გამომძიებლად, ადვოკატად, „ადვოკატთა ალიანსის“ თავმჯდომარედ, „საქართველოს პარაოლიმპიური ფონდის“ პრეზიდენტად; 2014 წელს დააფუძნა (ა)აიპი „სამართლის მონიტორინგის ცენტრი", 2015 წელს კი - შპს „მდინარაძე და პარტნიორი ადვოკატები“.

ძალოვან სტრუქტურებში მუშაობის გამოცდილება თანაგუნდელებმა მას მნიშვნელოვან პლუსად ჩაუთვალეს სუსის უფროსის კანდიდატად დასახელებისას.

“გვჭირდება დამატებითი ძალისხმევა, რომ საბოლოო ჯამში აღმოვფხვრათ პრობლემები, რომელთან წინაშეც დგას ჩვენი ქვეყანა”, - განაცხადა ირაკლი კობახიძემ მდინარაძის დაუსწრებელი წარდგენისას და “განსაკუთრებულ პრიორიტეტებად” დაასახელა კორუფციასთან, ნარკოდანაშაულთან და ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლა.

“ოცნების” წევრები თუ მხარდამჭერები მოელიან, რომ მდინარაძის ხელში ქვეყანა უფრო უსაფრთხოდ იგრძნობს თავს.

მდინარაძეზე საუბრისას მისი ოპონენტები ხშირად იხსენებენ 2021 წლის 1 ოქტომბერს, თვითმმართველობის არჩევნების წინა დღეს, როდესაც 8 წლის შემდეგ საქართველოში დაბრუნებულმა ექსპრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა სოციალურ ქსელში ბათუმში გადაღებული ვიდეოები გამოაქვეყნა.

სააკაშვილის დაბრუნებას მთელი დღის განმავლობაში თავგამოდებით უარყოფდა “ქართული ოცნება”. მამუკა მდინარაძე კი ირწმუნებოდა, რომ, უტყუარი ინფორმაციის თანახმად, ყოფილი პრეზიდენტი ბათუმში კი არა, უკრაინის ქალაქ ტრუსკავეცის ერთ-ერთ სასტუმროში იყო.

"მათ უსწორესად, ძალიან კარგად გათვალეს ყველა დეტალი”, - თქვა მდინარაძემ ქართული ძალოვანი სტრუქტურების შესახებ, მას შემდეგ, რაც, იმავე საღამოს, მიხეილ სააკაშვილი საქართველოში დააკავეს.

#3 ანრი ოხანაშვილი

4 თვე იუსტიციის მინისტრის პოსტზე და არასრული 5 თვე სუსის უფროსად - ანრი ოხანაშვილმა ბოლო პოსტიდან გადადგომის შესახებ განცხადება, 23 აგვისტოს, შაბათ დღეს გააკეთა. ტექსტი სუსის ფეისბუკგვერდზე გამოქვეყნდა.

რამდენიმე წუთში, 18:00 საათზე - ირაკლი კობახიძემ ბრიფინგზე განაცხადა, რომ ოხანაშვილის ანალიტიკური უნარები ახლა განსაკუთრებით არის საჭირო და ის მისი მრჩეველი გახდება ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში.

ანალიტიკური საქმიანობა ისედაც შედის სუსის ფუნქციებში.

“გამოწვევები არის საკმაოდ ბევრი ჩვენი ქვეყნის წინაშე. არის საკმაოდ რთული კომპლექსური ვითარება ჩვენს გარშემო, რაც არის დაკავშირებული, მათ შორის - ამერიკის შეერთებულ შტატებთან ურთიერთობებთან, ევროკავშირთან ურთიერთობებთან. ასევე რეგიონში არის საკმაოდ კომპლექსური ვითარება. ასეთ პირობებში ანალიტიკურ მუშაობას, ბუნებრივია, ენიჭება განსაკუთრებული მნიშვნელობა და სწორედ ეს მნიშვნელოვანი მისია ჩაბარდება ბატონ ანრი ოხანაშვილს”, - ირაკლი კობახიძეს გამოწვევებს შორის რუსეთი არ უხსენებია.

კობახიძემ იუსტიციის ახალი მინისტრად ანრი ოხანაშვილი თანამშრომლებს 2024 წლის 2 დეკემბერს წარუდგინა; ხოლო სუსის უფროსად პარლამენტმა ოხანაშვილი 2025 წლის 4 აპრილს დაამტკიცა. ანრი ოხანაშვილი "ქართული ოცნების" დეპუტატი გახდა მე-9, მე-10 და მე-11 მოწვევის პარლამენტში. მე-10 მოწვევის პარლამენტში ის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტს ხელმძღვანელობდა.

სუსის ხელმძღვანელობისას ოხანაშვილთან დაკავშირებული ერთ-ერთი ყველაზე ხმაურიანი ამბავი „თანაინვესტირების ფონდის“ ყოფილ ხელმძღვანელს, ბიძინა ივანიშვილთან დაახლოებულ და შემდეგ დაპირისპირებულ ფინანსისტს, ამჟამად პატიმარ გიორგი ბაჩიაშვილს უკავშირდება, რომელიც საკუთარ თავს ივანიშვილის “პირად ტყვედ” მიიჩნევს.

ბაჩიაშვილის მონათხრობით, ის დააკავეს არა საზღვრის მწვანე ზონაში, როგორც სუსმა გამოაცხადა, არამედ ძალის გამოყენებით, მალულად უცხო ქვეყნიდან თვითმფრინავით ჩამოიყვანეს.

9 ივნისს, სასამართლო სხდომაზე, ბაჩიაშვილმა თქვა, რომ “ბატონი ანრი ოხანაშვილი [სუსის უფროსი] იმყოფებოდა იმ [თვითმფრინავის] ბორტზე”, რომლითაც ის "ბიძინა ივანიშვილის დაკვეთით მოიტაცეს”. “ოცნების” წარმომადგენლებმა ამ ვერსიაში, რომელსაც არასარწმუნოდ თვლიან, არა კანონდარღვევა, არამედ სუსის რეკლამა დაინახეს და ჯეიმს ბონდიც ახსენეს.

მოგვიანებით, “ქართული ოცნების” გენერალურმა მდივანმა, კახა კალაძემ ჟურნალისტებთან ნაწილობრივ დაადასტურა ბაჩიაშვილის მონათხრობი, როდესაც თქვა, რომ ის მართლაც უცხო ქვეყნიდან ჩამოიყვანეს.

როგორც დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი [DRI] შენიშნავს, სუსის 2024 წლის საქმიანობის ანგარიშში პირველად გაჩნდა ღია ჩანაწერი დასავლეთიდან მომდინარე საფრთხეებზე. ეს ანგარიში სადავო პარლამენტში ანრი ოხანაშვილმა წარადგინა.

“წინა წლებისგან განსხვავებით, ანგარიში დასავლეთის ქვეყნებსა და ინსტიტუტებს დეზინფორმაციისა და პროპაგანდის მთავარ წყაროდ ასახელებს. .. [ეს ანგარიში] კიდევ უფრო მეტად აღიქმება პოლიტიკური პარტიის გზავნილად. დოკუმენტის შინაარსი, პირდაპირ თანხვედრაშია ,,ქართული ოცნების“ ნარატივთან, რაც კიდევ ერთხელ ცხადყოფს უწყების პარტიულ დამოკიდებულებას”, -აღნიშნავს DRI.

ოხანაშვილის პირობებში სუსის ფუნქციები კიდევ უფრო გაიზარდა.

• 2025 წლის ივნისში პარლამენტმა მესამე მოსმენით დაამტკიცა საკანონმდებლო პაკეტი, რომელის მიხედვითაც, პრემიერ-მინისტრის დაქვემდებარებული დაზვერვის სამსახური ეროვნულ სადაზვერვო სააგენტოდ გადაკეთდა და ის სუსს დაუქვემდებარეს.
• ხელისუფლების ოპონენტებისთვის - ეს პრაქტიკულად დაზვერვის სამსახურის გაუქმების ტოლფასია, რაც მათთვის რუსეთისგან მომავალი საფრთხეების მიმართ ყურადღების მოდუნებაზე მიანიშნებს.

ოხანაშვილს უკავშირდება აშშ-ის საელჩოს ეზოში 2022 წლის 30 ივნისს მომხდარი დაპირისპირება. გავრცელებული ინფორმაციით, იმხანად პარლამენტის იურიდიული კომიტეტის თავმჯდომარე ფიზიკურად გაუსწორდა „ტვ პირველის“ დამფუძნებელს, ვატო წერეთელს. ფიზიკური ძალადობის ფაქტი რც თავად ოხანაშვილმა უარყო და თქვა, რომ წერეთელმა „მიიღო ის პასუხი, რომელსაც იმსახურებდა“.

"საელჩოს ღონისძიებაზე, როდესაც მეგობრებთან და კოლეგებთან ერთად ვიმყოფებოდი, ჩემთან მოვიდა ეს ადამიანი, მთხოვა, რომ ორი წუთით რაღაცის თქმა სურდა. გამიყვანა გვერდით და ყურთან ახლოს იკადრა უკადრებელი, უბინძურესი პროვოკაცია მოაწყო და მაშინვე დაიძრა სწრაფი ნაბიჯით და ხალხმრავლობაში გაქრა", - ესეც ანრი ოხანაშვილის სიტყვებია.

#2 გრიგოლ ლილუაშვილი

2019 წლის 17 ოქტომბერს, პარლამენტმა სუსის უფროსის პოსტზე გრიგოლ ლილუაშვილი 85 ხმით დაამტკიცა. 6-წლიანი ვადის ამოწურვამდე 6 თვით ადრე, ლილუაშვილმა გამოაცხადა გადაწყვეტილება პოსტიდან გადადგომის შესახებ. ამ დრომდე ბუნდოვანია თავად წავიდა, თუ გაუშვეს.

ირაკლი კობახიძემ 2025 წლის 2 აპრილს თქვა, რომ გრიგოლ ლილუაშვილი რეგიონული განვითარების მინისტრის თანამდებობას დაიკავებდა; ხოლო 4 აპრილს მანვე განაცხადა, რომ “განსხვავებული მიდგომების” გამო, ეს აღარ მოხდებოდა. 4 აპრილს პარლამენტმა ცნობად მიიღო ლილუაშვილის გადადგომის განცხადება. იმავე დღეს ის ანრი ოხანაშვილით შეცვალეს.

2014 წლიდან მოყოლებული, „ქართულმა ოცნებამ“ ათამდე გამოძიება დაიწყო ხელისუფლების დამხობისა და შეთქმულების ბრალდებებით. განცხადებების სიმრავლითა და მრავალფეროვნებით სწორედ გრიგოლ ლილუაშვილის პერიოდი გამოირჩეოდა.

• 2021 წლის ოქტომბერში - თვითმმართველობის არჩევნების მეორე ტურამდე რამდენიმე საათით ადრე, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა გამოაცხადა, რომ იძიებს სახელმწიფო ხელისუფლების დამხობის მიზნით შეთქმულების ფაქტს.
• 2021 წლის ნოემბერში - სუსმა განაცხადა, რომ აქციების ორგანიზატორები განიხილავენ “ძალოვანი სტრუქტურების ცალკეული თანამშრომლის გადაბირებისა და ერთ-ერთი ოპოზიციური ლიდერის ლიკვიდაციის შესაძლებლობასაც”.
• 2023 წლის სექტემბერში - სუსმა განაცხადა, რომ „უცხო ქვეყნების დაფინანსებით“ სახელმწიფო გადატრიალება იგეგმება - „მაიდნის სცენარით".
• 2024 წლის ოქტომბერში - საპარლამენტო არჩევნებამდე, სუსმა საზოგადოება გააფრთხილა არ წამოჰგებოდა „ხელოვნური ინტელექტის მეშვეობით დამონტაჟებულ, ფალსიფიცირებულ“ ჩანაწერებს - რომლებიც თითქოს დესტაბილიზაციის მიზნით უნდა გავრცელებულიყო. ლილუაშვილმა მოგვიანებით განმარტა, რომ განცხადება პრევენციისთვის გაკეთდა.
• 2024 წლის დეკემბერში - ვიდრე “ქართული ოცნების” წარმომადგენლების მიერ დაკომპლექტებული საარჩევნო კოლეგია არაპირდაპირი გზით აირჩევდა პრეზიდენტს - სუსმა განაცხადა, რომ "დესტრუქციული და დანაშაულებრივი ქმედებების ორგანიზატორები” გეგმავენ არეულობას - “რასაც უნდა მოჰყვეს 2-3 ადამიანის მსხვერპლი”.

ეს და სხვა ბრალდებები სამართლებრივად არ დადასტურებულა.

იყო კიდევ ერთი ამბავი.

2024 წლის მაისში, “ქართული ოცნების” პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ ევროკომისარ ოლივერ ვარჰეის მკვლელობის მუქარაში დასდო ბრალი. 2024 წლის ივნისში გრიგოლ ლილუაშვილმა ჟურნალისტებთან განაცხადა, რომ კობახიძის მიერ გახმაურებულ ინფორმაციაში არ იყო საკმარისი საფუძველი გამოძიების დასაწყებად და ივარაუდა, რომ ევროკომისრის მხრიდან იყო "მეგობრული გაფრთხილება" და არა მუქარა.

რამდენიმე კვირაში კი ცნობილი გახდა, რომ სუსში მიმდინარეობს გამოძიება ტერორისტული აქტის, მათ შორის “ქართული ოცნების” საპატიო თავმჯდომარის, ბიძინა ივანიშვილის “მკვლელობის მომზადებისა” და “სახელმწიფო ხელისუფლების დასამხობად შეთქმულების ფაქტზე”. კობახიძემ მაშინ თქვა, რომ შესაძლოა ევროკომისარი ვარჰეი, მასთან სატელეფონო საუბრისას, სწორედ ბიძინა ივანიშვილთან დაკავშირებულ საფრთხეზე მიანიშნებდა და რომ ივანიშვილის მკვლელობა “გლობალურ პოლიტიკურ ძალებს” უნდათ.

2021 წელს, თვითმმართველობის არჩევნებამდე რამდენიმე დღით ადრე, მედიასაშუალებებს ანონიმურმა წყარომ მისცა წვდომა ვებსაიტზე, სადაც, ათასობით ფაილში, სასულიერო პირების, ჟურნალისტების, ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების თუ სამოქალაქო აქტივისტების კერძო საუბრების ტექსტები და პირადი ცხოვრების დეტალებია თავმოყრილი.

საუბრებში მონაწილეთა ნაწილმა, მათ შორის ჟურნალისტებმა, მალევე დაადასტურეს, რომ ფაილები სრული სიზუსტით ასახავდა მათი საუბრების შინაარსს.

გაჩნდა ეჭვი, რომ მთელი ეს ინფორმაცია სუსის მიერ იყო წლების განმავლობაში შეგროვილი და შენახული, რადგან მოსმენებისთვის ტექნიკურ საშუალებებს და გამოცდილებას ეს უწყება ფლობს.

ფაილები მიანიშნებს, რომ საერთაშორისო პარტნიორებს - დიპლომატებსაც უსმენდნენ.

2021 წლის დეკემბერში ლილუაშვილმა თქვა, რომ ეს [ინფორმაციის გასაჯაროვება] იყო “დაგეგმილი პროვოკაცია”.

2022 წელს პროკურატურამ ფარული მიყურადების ობიექტებს - ათობით ჟურნალისტს, მათ შორის - რადიო თავისუფლების ჟურნალისტებს მიანიჭა დაზარალებულის სტატუსი.

• 2022 წლის სექტემბერში, პარლამენტმა დაძლია პრეზიდენტის ვეტო ე.წ. მოსმენების კანონზე, რომლითაც - ძალოვან სტრუქტურებს უფრო მეტი ადამიანის უფრო მარტივად მოსმენის შესაძლებლობა მისცა.
• ფარული საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარება, მოსმენა და თვალთვალი შესაძლებელი გახდა დამატებით 30-მდე დანაშაულის შემთხვევაში. ფარული მოქმედებების ვადა 6-დან 9 თვემდე გახანგრძლივდა.

სუსის უფროსობამდეც და მას შემდეგაც, ლილუაშვილი ბიძინა ივანიშვილის ახლო წრის წარმომადგენლად და ზედმიწევნით ერთგულ ფიგურად მიიჩნეოდა. 2016 წელს ის პარლამენტის „ქართული ოცნების“ მაჟორიტარი დეპუტატი გახდა [ვანი და ხონი], ხოლო 2017 წლის დეკემბრიდან, სუსში ვახტანგ გომელაურის მოადგილე იყო.

ბოლო პერიოდში, სხვადასხვა წყარო ავრცელებდა ინფორმაციას, რომ ყოფილი თანამდებობის პირებისგან და ყოფილი მოკავშირეებისგან ბიძინა ივანიშვილი “მოპარული ფულის” ამოღებას ცდილობს. "ნაციონალური მოძრაობის" ერთ-ერთმა ლიდერმა, ლევან ხაბეიშვილმა ამ სიაში ლილუაშვილიც დაასახელა.

გრიგოლ ლილუაშვილის ადგილზე სუსის უფროსად დანიშნულმა ანრი ოხანაშვილმა 24 ივნისს, სადავო პარლამენტში, წლიური ანგარიშის წარდგენისას მიანიშნა, რომ კითხვებს აჩენს - როგორ გამოეპარა სუსს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის ყოფილი მოადგილის რომეო მიქაუტაძის კორუფციის ამბავი. მიქაუტაძე სუსმა, უკვე ოხანაშვილის დროს, ივნისში დააკავა, უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებისა და მილიონობით ლარის უკანონო შემოსავლების ლეგალიზაციის ბრალდებით.

#1 - ვახტანგ გომელაური

“ქართული ოცნების” დამფუძნებელი, ბიძინა ივანიშვილის დაცვის ყოფილი უფროსი, ვახტანგ გომელაური, სუსის პირველი უფროსი იყო. პარლამენტმა ის 2015 წლის ივლისში აირჩია - 83 ხმით.

სუსს გომელაური 2015-2019 წლებში ხელმძღვანელობდა.

ამ თანამდებობამდე ვახტანგ გომელაური ჯერ შს მინისტრის მოადგილე, ხოლო შემდეგ მინისტრი იყო და სუსიდან ისევ ძველ პოსტზე დაბრუნდა. ბოლოს გომელაური ვიცე-პრემიერადაც დააწინაურეს, ღირსების ორდენითაც დააჯილდოვეს, მაგრამ 2025 წლის მაისში პოსტიდან მაინც გადადგა.

გადადგომას წინ უძღოდა მის წინააღმდეგ დაწესებული საერთაშორისო სანქციები.

2024 წლის 19 დეკემბერს, ვახტანგ გომელაურს ფინანსური სანქციები დაუწესა დიდი ბრიტანეთის მთავრობამ, მისი სამინისტროს სხვა არაერთ მაღალჩინოსანთან ერთად. იმავე დღეს გომელაურს სანქციები დაუწესა აშშ-მაც - „გლობალური მაგნიტსკის ადამიანის უფლებათა ანგარიშვალდებულებათა აქტის” შესაბამისად. ასეთ სანქციებს “ადამიანის უფლებების მძიმე დარღვევების ჩამდენ პირებს“ უწესებენ. გომელაურისთვის სავიზო შეზღუდვები დაწესებული აქვს ასევე არაერთ ევროპულ სახელმწიფოს.

სუსი შექმნის დღიდანვე კრიტიკის ერთ-ერთი მთავარი სამიზნეა - გამჭვირვალობისა თუ ანგარიშვალდებულების პრობლემების გამო.

ქრონოლოგიურად, ძირითადი ძალები ამ უწყებამ ვახტანგ გომელაურის დროს მოიკრიბა.

• სამოქალაქო სექტორმა - “ეს შენ გეხებას” კამპანიის ფარგლებში საკონსტიტუციო სასამართლოში დავა ორჯერ მოიგო [2016 და 2019 წლებში], თუმცა ფარული მოსმენების საკითხი, მათი შეფასებით, დღემდე დიდი პრობლემაა - ტექნიკური ბაზა სუსის ხელშია, რეალური კონტროლი არ არსებობს და რჩება ეჭვი, რომ ფარული მიყურადება შესაძლოა უკანონოდ ხდებოდეს.
• 2017 წლიდან ე.წ. ფარული მოსმენების გასაღები ხელმისაწვდომი გახდა სუსის დაქვემდებარებული სტრუქტურის - ოპერატიულ-ტექნიკური სააგენტოსთვის.

2022 წლის 15 სექტემბერს, სუსის ყოფილმა უფროსმა, ამჟამად პატიმარმა სოსო გოგაშვილმა თქვა, რომ საქართველოს მოქალაქეებს „ქართული ოცნების“ დროსაც უკანონოდ უსმენენ. 2015-2018 წლებში გოგაშვილი გომელაურის მოადგილე იყო.

გომელაურმა ეს ბრალდებები უარყო. თქვა, რომ ხალხს ბევრი უწყება უსმენს, მაგრამ - კანონიერად.

გომელაურის პერიოდს უკავშირდება 2017 წლის 26 დეკემბერს პანკისის ხეობაში ჩატარებული სპეცოპერაცია, როცა ღამით, საკუთარ სახლში, საწოლში, სასიკვდილოდ დაჭრეს19 წლის თემირლან მაჩალიკაშვილი. სახელმწიფო მას ტერორიზმთან კავშირში სდებდა ბრალს, რაც საქმეში არსებული გარემოებების მიხედვით იურისტებისთვის თავიდანვე აბსოლუტურად არადამაჯერებლი იყო.

სტრასბურგის სასამართლომ ამ საქმეზე დარღვევები დაადგინა, მათ შორის - სპეცოპერაციის დაგეგმვისა და კონტროლის ფაზის ზედაპირულობის, მნიშვნელოვანი მტკიცებულებების შეგროვებისა და დამუშავების მიმართულებებით.

სოსო გოგაშვილის თანახმად, გომელაურმა საკუთარი ბრალი მას შეაწმინდა. მაჩალიკაშვილების ოჯახი დამნაშავედ თვლის როგორც ვახტანგ გომელაურს, ასევე სოსო გოგაშვილსა და სხვა თანამდებობის პირებს.

2016 წლის 25 აგვისტოს საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსმა ვახტანგ გომელაურმა ხელი მოაწერა შეთანხმებას „საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურსა და ბელარუსის რესპუბლიკის სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტს შორის თანამშრომლობის შესახებ“; ხოლო 2017 წლის 18 დეკემბერს ხელი მოეწერა შეთანხმებას „საქართველოს და ბელარუსის რესპუბლიკას შორის საიდუმლო ინფორმაციის გაცვლისა და ორმხრივად დაცვის შესახებ“.

ბელარუსის მხრიდან ორივე შემთხვევაში ხელს აწერდა სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის [КГБ] თავმჯდომარე, ვალერი ვაკულჩიკი. 2020 წელს ევროკავშირმა მას სანქციები დაუწესა. ვაკულჩიკი ამ დროს უკვე ბელარუსის უშიშროების საბჭოს მდივანი იყო.

მინსკსა და თბილისს შორის შეთანხმება 2021 წელს შევიდა ძალაში. ამ ამბავმა საქართველოში დიდი ხმაური გამოიწვია - ექსპერტები სარისკოდ თვლიდნენ მსგავს გარიგებას რუსეთის მოკავშირე ბელარუსთან.

უკრაინასთან ფართომასშტაბიან ომში ბელარუსი რუსეთის ერთ-ერთი მთავარი მოკავშირეა.

2025 წელს ვახტანგ გომელაურმა განაცხადა, რომ 2019 წელს, სუსის უფროსობის დროს, არაფერი იცოდა საოკუპაციო ხაზის ახლოს, სოფელ ჩორჩანაში საპოლიციო საგუშაგოს გახსნის შესახებ. მაშინ შს მინისტრი გიორგი გახარია იყო.

სადავო პარლამენტის საგამოძიებო კომისიამ [“წულუკიანის კომისია”] დაასკვნა, რომ “ოცნების” შს მინისტრმა და შემდგომ პრემიერმა, ამჟამად ოპოზიციონერმა გიორგი გახარიამ საგუშაგო ყველასგან დაუკითხავად, ერთპიროვნულად აღმართა და საქართველოს მილიონი კვადრატული მეტრი დააკარგვინა. ამ საკითხს პროკურატურაც იძიებს. პოსტიდან წასული გომელაური პროკურატურაშიც დაიბარეს.

კომისიამ გახარია ორჯერ გამოკითხა. მეორე გამოკითხვისას, მან თქვა, რომ - სწორედ სუსიდან გაჟონა ინფორმაციამ და „იმ კოორდინატებზე, სადაც უნდა ყოფილიყო საქართველოს საგუშაგოები, აღმოჩნდა რუსეთის ფედერაციის საგუშაგოები“. გახარიას მძიმე ბრალდება კომისიამ უყურადღებოდ დატოვა.

გახარიამ გომელაურზე თქვა, რომ ის პროკურატურაში დაჰყავთ და „დამსმენად“ აქციეს.

გომელაურის დროს, კიდევ ერთი გახმაურებული საქმე აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, აფგან მუხთარლის თბილისიდან გაუჩინარებას უკავშირდება.

ბაქოს მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ჟურნალისტი თბილისიდან 2017 წლის 29 მაისს გაუჩინარდა, 30 მაისს კი ის უკვე საპატიმროში იყო - საზღვრის უკანონოდ გადაკვეთისა და ვალუტის კონტრაბანდის ბრალდებით.

ვახტანგ გომელაური იმეორებდა ბაქოს ვერსიას, რომ მუხთარლი აზერბაიჯანულმა მხარემ "მწვანე საზღვრის კვეთის დროს" დააკავა. მუხთარლის საქმეზე სტრასბურგის სასამართლომ დარღვევები დაადგინა.