თავისუფლების სული: „რადიო თავისუფალი ევროპის“ 75 წელი

უნგრელი წამყვანი რადიო თავისუფალი ევროპის (RFE) ოფისში მიუნხენში, გერმანია, 1955 წელი.ამერიკულმა რადიომ მაუწყებლობა ხუთი წლით ადრე, 1950 წლის 4 ივლისს დაიწყო.

რადიო თავისუფალი ევროპის თანამშრომლები მიუნხენის შტაბ-ბინაში ახარისხებენ მაუწყებლობის ქვეყნებიდან მიღებულ ფოსტას.რადიო თავისუფალი ევროპა შეიქმნა აღმოსავლეთ ევროპაში კომუნიზმის დროს მცხოვრები „ტყვე ხალხის გულებსა და გონებაში თავისუფლების სულის შესანარჩუნებლად“.

რადიო თავისუფალი ევროპის შტაბ-ბინა ამ კომპლექსში იყო განთავსებული მიუნხენის ინგლისური ბაღის პარკის გვერდით.რადიო თავისუფალი ევროპის (RFE) სამიზნე ევროპის კომუნისტური სახელმწიფოები იყო. 1953 წელს დაარსდა რადიო თავისუფლება (RL), რომლის მიზანიც საბჭოთა კავშირში მაუწყებლობა იყო.

ბროშურა, სადაც რადიო თავისუფალი ევროპის ფუნქციონირების მხარდასაჭერად შემოწირულობებს ითხოვენ.რადიო თავისუფალი ევროპის დაფინანსების ნაწილი შემოწირულობებიდან მოდიოდა, თუმცა ოპერაციის ძირითად ნაწილს ფარულად ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტო აფინანსებდა. ამ ხრიკმა რადიოს საშუალება მისცა, „შიშველი მუშტებით და ძლიერი დარტყმებით“ ემოქმედა, რაც სახელმწიფოს მიერ ღიად დაფინანსებულ მაუწყებელს არ გამოუვიდოდა.

რადიო თავისუფალი ევროპის მთავარი გადამცემი სადგური გლორიაში, ლისაბონის მახლობლად, პორტუგალია.რადიო თავისუფალი ევროპა და რადიო თავისუფლება გერმანიაში, ესპანეთსა და პორტუგალიაში მძლავრ მოკლეტალღოვან გადამცემებს იყენებდნენ, რომლებსაც შეეძლოთ სიგნალების ატმოსფეროდან არეკლვა აღმოსავლეთ ევროპისა და სსრკ-ის სამიზნე ქვეყნებამდე მისასვლელად. რადიო თავისუფლება ტაივანში გადამცემ ობიექტსაც მართავდა, რომელიც მაუწყებლობას ციმბირის სიღრმეებში მიმართავდა.

შეიარაღებული მცველი პატრულირებს საშუალო ტალღის რადიოგადამცემ სატვირთო მანქანასთან დასავლეთ გერმანიაში, ჩეხოსლოვაკიის საზღვართან, 1955 წელი.როდესაც კომუნისტურმა ქვეყნებმა რადიო თავისუფალი ევროპისა და რადიო თავისუფლების მაუწყებლობის ჩახშობა დაიწყეს, რადიო თავისუფალმა ევროპამ ათობით მობილური გადამცემი სადგური განათავსა, რომლებსაც რკინის ფარდის მახლობლად ფუნქციონირება შეეძლო.

უნგრელები გარს არტყიან იოსებ სტალინის ჩამოგდებულ ქანდაკებას 1956 წლის რევოლუციის დროს.1956 წელს რადიო თავისუფალი ევროპა კრიტიკის ქარცეცხლში მოექცა იმ გადაცემების გამო, რომლებიც ბევრმა უნგრეთში ანტიკომუნისტური აჯანყების წახალისებად აღიქვა. რევოლუცია საბჭოთა სამხედროებმა ჩაახშეს, რასაც ათასობით ადამიანი ემსხვერპლა. რადიო თავისუფალი ევროპის 1956 წლის უნგრული გადაცემების მიმოხილვისას, რომლებიც რევოლუციური იმპულსის შენარჩუნების ტექნიკურ რჩევებს მოიცავდა, რადიოს ერთ-ერთმა ყოფილმა დირექტორმა დაასკვნა, რომ „[რადიო] ფუნქცია არასდროს არის, რომ ხალხს უთხრას, რა უნდა გააკეთონ - და მით უმეტეს, ძალადობრივი არეულობის პირობებში“.

რადიო თავისუფალი ევროპის ბერლინის კორესპონდენტი ტომ ბოდინი ესაუბრება ამერიკელ ჯარისკაცს ერთობლივი ანგლო-ამერიკული სასწავლო წვრთნების დროს დასავლეთ ბერლინის გრუნევალდის ტყეში, 1964 წელი.რადიო რეპრესიული რეჟიმების ქვეშ მცხოვრები მოსახლეობისთვის ინფორმაციის მიწოდების იდეალურ საშუალებად ითვლებოდა, ნაწილობრივ იმიტომ, რომ ის არ ტოვებდა რაიმე დამადანაშაულებელ კვალს. მსმენელებს შეეძლოთ გადაცემის ჩართვა და შემდეგ მარტივად გადართვა სხვა სიხშირეზე.

პოლონელი გოგონა იწერს მიმართვას თანამემამულეებისადმი, რომლებიც კომუნისტურ პოლონეთში ცხოვრობენ. ახალი ამბების გაშუქების გარდა, RFE და RL მაყურებელს ართობდნენ უახლესი მუსიკალური და კულტურული პროგრამებით სამიზნე აუდიტორიის ენებზე.

რედაქტორები რადიო თავისუფალი ევროპის რედაქციაში, მიუნხენი, 1967 წელი.1967 წელს გამოაშკარავდა ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს (CIA) როლი რადიო თავისუფალი ევროპის დაფინანსებაში. მოგვიანებით რადიომ ბიუჯეტის პირდაპირ აშშ-ის კონგრესისგან მიღება დაიწყო. რადიო კომუნისტურ რეჟიმებსა და დასავლურ დემოკრატიებს შორის იდეების ომის სასიცოცხლო ინსტრუმენტად მიიჩნეოდა.

მონიტორინგის სადგური მიუნხენში, სადაც რადიოს თანამშრომლები კომუნისტური ქვეყნების გადაცემებს იწერდნენ. RFE და RL გაერთიანდნენ და 1976 წელს RFE/RL ჩამოაყალიბეს.

ბომბის აფეთქება რადიო თავისუფლების ოფისში, მიუნხენი, 1981 წლის თებერვალი.რადიო თავისუფლების ეფექტურობაზე მის თანამშრომლებსა და ობიექტებზე მრავალჯერადი თავდასხმები მეტყველებს. 1981 წელს აფეთქებამ, რომელიც, როგორც ამბობენ, რუმინეთის კომუნისტი მმართველის, ნიკოლაე ჩაუშესკუს მიერ იყო დაფინანსებული და ილიჩ რამირეს სანჩესის, „ტურა კარლოსის“ სახელით ცნობილი ვენესუელელი მარქსისტი მებრძოლის მიერ იყო ორგანიზებული, რადიო თავისუფლების მიუნხენის ოფისის კუთხე დაანგრია, რის შედეგადაც რამდენიმე თანამშრომელი დაშავდა.

1981 წელს რადიო თავისუფლების მიუნხენის ოფისში მომხდარი აფეთქების შედეგი.პატრიკ მური რადიო თავისუფლების უფროსი ანალიტიკოსი იყო და აფეთქების ადგილზე მალევე მივიდა. „ყველგან ნგრევის სუნი იდგა“, - იხსენებს ის ელექტრონულ წერილში. მისი თქმით, რადიო თავისუფლების ბევრი თანამშრომელი ეჭვობდა, რომ მაშინდელ სუსტად დაცულ შენობაზე ასეთი თავდასხმა სავარაუდო იყო. „ეს ცივი ომი იყო და ჩვენ ფრონტის ხაზზე ვიყავით“, - ამბობს ის.

უსაფრთხოების ზომები მიუნხენის ოფისში, 1982 წელი.დასავლეთ ევროპაში მოქმედი კომუნისტი აგენტების სამიზნეები ცალკეული ჟურნალისტებიც იყვნენ. ბულგარელი გეორგი მარკოვი, რომელიც რადიო თავისუფალი ევროპისთვის კომუნისტური ცხოვრების შესახებ მწვავე რეპორტაჟებს ამზადებდა, 1978 წელს ლონდონში რიცინის შხამით მოკლეს.

ბერლინის კედლის დაცემა, 1989 წლის დეკემბერი.ბერლინის კედლის დაცემისა და ევროპის კომუნისტური რეჟიმების ერთმანეთის მიყოლებით ჩამოშლის შემდეგ, რადიო თავისუფლების ბიუჯეტი თითქმის ორი მესამედით შემცირდა. დებატები მიმდინარეობდა რადიოს მომავალთან დაკავშირებით.

შენობა პრაღის ცენტრში, სადაც გათავსებული იყო რადიო თავისუფლება. 1995 წელს რადიო თავისუფლება პრაღაში გადავიდა. ჩეხეთის პრეზიდენტმა ვაცლავ ჰაველმა მაუწყებელს ქალაქის ცენტრში მდებარეჩეხოსლოვაკიის კომუნისტური პარლამენტის ყოფილი შენობა შესთავაზა ნომინალური ქირის სანაცვლოდ. 2009 წელს რადიოსადგური ცენტრის გარეთ, სპეციალურად აშენებულ შენობაში გადავიდა.

რადიო „თავისუფლების“ სომხური სამსახურის კორესპონდენტი რუზანა სტეპანიანი აშუქებს პოლიციასა და დემონსტრანტებს შორის დაპირისპირებას ერევანში.ევროპაში კომუნიზმის დასრულების შემდეგ RFE/RL-მა შეწყვიტა მაუწყებლობა რამდენიმე ქვეყანაში, მათ შორის პოლონეთში, ყოფილ ჩეხოსლოვაკიასა და ბალტიისპირეთის ქვეყნებში. პარალელურად გაიხსნა სხვა სერვისები, მათ შორის ბალკანეთსა და ირანში.

რადიო თავისუფლების ვიზუალური ჟურნალისტი მარიან კუშნირი კიევის მახლობლად 2022 წელს, რუსეთის მიერ უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შეჭრის პირველი კვირის დროს.რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ რადიო თავისუფლება ინტენსიურად, ადგილიდან აშუქებდა ინფორმაციას ომის შესახებ. დღეს რადიო თავისუფლება მსხვილი საერთაშორისო მედიაორგანიზაციაა, რომელიც მაუწყებლობს იმ ქვეყნებში, სადაც „თავისუფალი პრესა ან აკრძალულია ავტორიტარული მთავრობების მიერ, ან სრულად არ არის ჩამოყალიბებული“.

რადიო თავისუფლების თანამშრომლები პრაღის ოფისში მოითხოვენ რუსული ციხიდან გაათავისუფლონ თავიანთი კოლეგა ალსუ კურმაშევა. 2023 წელი. ამჟამად, დაარსებიდან სამოცდათხუთმეტი წლის შემდეგ, რადიო თავისუფლება ებრძვის თეთრი სახლის მცდელობებს, დახუროს ორგანიზაცია.