თურქმენეთში კულტურის მთელი სექტორი სრულად სახელმწიფოს კონტროლის ქვეშაა. რადიო თავისუფლების თურქმენული სამსახურის რედაქციას სწორედ კულტურის სფეროს რამდენიმე წარმომადგენელმა მიაწოდა ინფორმაცია, რომ თურქმენეთის დასავლეთში, ბალკანის ვილაიეთის ხელისუფლებამ ჭარბწონიან შემსრულებლებს წონის დაკლების ვადად დაუთქვა 27 სექტემბრის, როცა საყოველთაოდ აღინიშნება საერთო ეროვნული დღესასწაული, წინააღმდეგ შემთხვევაში სერიოზული ზომების მიღებით დაიმუქრნენ. თურქმენი არტისტები ვარაუდობენ, რომ ვინც წონაში არ/ვერ დაიკლებს, სამსახურს დაკარგავს და მას აღარ ექნება სცენაზე ან ტელევიზიაში გამოსვლის უფლება.
როგორც არტისტები ამბობენ, ბრძანება მომდინარეობს - თურქმენეთის ყოფილი პრეზიდენტისა და თურქმენეთის სახალხო საბჭოს ამჟამინდელი ხელმძღვანელის, გურბანგული ბერდიმუჰამედოვისგან, რომელიც ფაქტობრივად აკონტროლებს მთავრობის ყველა შტოს და განსაზღვრავს მის პოლიტიკას.
ფორმალურად თურქმენეთის პრეზიდენტი და თურქმენეთის შეიარაღებული ძალების უმაღლესი მთავარსარდალია (2022 წლის 19 მარტიდან) 44 წლის სერდარ ბერდიმუჰამედოვი, ერთადერთი ვაჟი თურქმენეთის ეროვნული ლიდერისა - ქვეყნის ფაქტობრივი მმართველის, გურბანგული ბერდიმუჰამედოვისა. თურქმენეთში 2022 წლიდან ქალებს ეკრძალებათ კოსმეტიკის გამოყენება, კონტურული პლასტიკური ქირურგია, მანიკიური, თმის შეღებვა, ტანზე მომდგარი ტანსაცმლისა და ჯინსების ტარება, ავტომობილის მართვა და წინა სავარძელზე დაჯდომა. თურქმენეთში ასევე ფაქტობრივად აკრძალულია აბორტები.
„ბერდიმუჰამედოვის განკარგულებით კულტურის ჭარბწონიანმა მუშაკებმა 27 სექტემბრამდე უნდა დაიკლონ წონა, კერძოდ უნდა მოიცილონ მუცლის ცხიმი“, - განუცხადა რადიო თავისუფლებას ერთ-ერთმა მსახიობმა, - იყო სიტყვიერი მუქარა, რომ თუ არ დაემორჩილებოდნენ მოთხოვნას, დაუყოვნებლივ გაირიცხებოდნენ კულტურის სისტემიდან“.
თუმცა კიდევ ერთი რესპონდენტის თქმით, თურქმენეთის ხელისუფლებას არც ის უნდა, რომ კულტურის სფეროს წარმომადგენლები „ძალიან გამხდრები“ იყვნენ.
რადიო თავისუფლების თურქმენულ რედაქციას თურქმენეთში მცხოვრები რესპონდენტები ანონიმურობის დაცვის პირობით ესაუბრნენ, რადგან ისინი დარწმუნებულია არიან, რომ ხელისუფლების კრიტიკის გამო მათ სასტიკად გაუსწორდებიან.
ცოტა ხნის წინ თურქმენეთის ხელისუფლებამ პოლიციელებსაც უბრძანა წონაში დაკლება, წინააღმდეგ შემთხვევაში მოუწევდათ ფორმის გახდა.
ჯანსაღი კვება ძვირი სიამოვნებაა
ქალაქ ბალკანაბადის (ყოფილი ნებიტ-დაგი) საფარმურატ თურქმენბაშის (2006 წლამდე ქვეყნის პრეზიდენტი) სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრის ერთ-ერთი მსახიობის თქმით, კულტურის სექტორის მუშაკები ნაჩქარევად „დასხდნენ“ დიეტაზე, რათა დათქმულ ვადაში მოასწრონ წონის კორექტირება.
რესპონდენტის თქმით, ბევრი უჩივის, რომ მწირი ხელფასების გამო მათ არ შეუძლიათ ჯანსაღი საკვებისა და სპორტდარბაზის ძვირადღირებული აბონემენტის შეძენა. „ჩვენი ხელფასები არ არის საკმარისი ბოსტნეულის, ხილის, ცეხვილი პურისა და მაღალი ხარისხის უცხიმო ხორცის შესაძენად“, - თქვა მსახიობმა, რომლის თქმითაც, არტისტებს ასევე მოეთხოვებათ საკუთარი სახსრებით ყველა იმ კოსტიუმის შეძენა, რომლებსაც ისინი ღონისძიებებზე იცვამენ.
„დაბალი ხელფასების გამო ადამიანები იძულებულები არიან შეიძინონ უფრო იაფი პროდუქტები, - განუცხადა რადიო თავისუფლებას თეატრის კიდევ ერთმა თანამშრომელმა, - მაგალითად, თეთრი პური. ერთი კილოგრამი ვაშლი 50 მანათი ღირს, ერთი კილოგრამი ფორთოხალი - 60 მანათი, ძვირია ბროკოლი. ხოლო ყოველთვიური სპორტული დარბაზის აბონემენტს 1000 მანათი სჭირდება. 3000 მანათიანი ხელფასით ჩვენ ამდენი ფულის გადახდა არ შეგვიძლია.“
თურქმენეთის ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი ოფიციალური კურსის მიხედვით, 1 აშშ დოლარი 3,49 მანათი ღირს, თუმცა სინამდვილეში, თურქმენული მანათი ოფიციალურ კურსზე გაცილებით ნაკლები ღირს.
შეზღუდვები ყოველდღიურ ცხოვრებაში
თურქმენეთის მეზობელ ტაჯიკეთსა და უზბეკეთში ჭარბწონიან პოლიციელებს ფორმაში ჩასადგომად ექვსი თვე მისცეს. ტაჯიკეთში, სულ მცირე, 10 პოლიციელი, რომლებიც ვერ ჩაეტივნენ ვადებში, გაათავისუფლეს სამსახურიდან.
გურბანგული ბერდიმუჰამედოვი, ამჟამინდელი პრეზიდენტის, სერდარ ბერდიმუჰამედოვის მამა, ცნობილია იმით, რომ შეპყრობილია, მისივე სიტყვებით, ჯანსაღი ცხოვრების წესით.
ყოველი წლის აპრილში თურქმენეთი ჯანმრთელობისა და ბედნიერების თვეს აღნიშნავს: ამ დროს სახელმწიფო სამსახურში მყოფი მუშაკები და სტუდენტები მასობრივ გარბენებში, ველორბოლასა და სხვა და სხვა სახის ვარჯიშობებში მონაწილეობენ.
გაზით მდიდარი თურქმენეთის ბევრი მაცხოვრებელი უკმაყოფილოა მთავრობის რეპრესიული პოლიტიკით, საყოველთაო კორუფციითა და სიღარიბით, რამაც მილიონობით თურქმენი აიძულა, ქვეყნიდან გაქცეულიყო.
„ახლა ბერდიმუჰამედოვს სურს ჩვენი მუცლების ზომის კონტროლიც კი“, - ამბობს ბალკანაბადის დრამატული თეატრის მსახიობი, რომლის თქმითაც, „ეს იყო ერთ-ერთი უკანასკნელი რამ, რაზეც მთავრობას გავლენა არ ჰქონდა“.
ფორუმი