ეს მეათე, საიუბილეო ლიტერატურული ფესტივალია, რომლის მთავარი თემაა "კალამი დუმილის წინააღმდეგ" და რომელიც ტარდება მაშინ, როცა კულტურის სამინისტროსა და მწერალთა სახლს ათობით მწერალი, მთარგმნელი თუ გამომცემელი უცხადებს ბოიკოტს. ფესტივალის ორგანიზატორი საქართველოს პენცენტრია.

ფესტივალის მთავარ გზავნილსაც, რომელიც შემთხვევით არ შერჩეულა, ქვეყანაში არსებული ვითარება განსაზღვრავს. დუმილი, ფესტივალის ორგანიზატორების სიტყვებით, მეტაფორაა “თანხმობისა იმაზე, რაც თრგუნავს, ზღუდავს და ანადგურებს თავისუფალ აზროვნებას; დუმილი, როგორც შიში რეპრესიის, ცენზურის, ძალადობის წინაშე, დუმილი, როგორც კონფორმიზმი, თვითცენზურა; დუმილი, როგორც უარი ბრძოლაზე, სოლიდარობაზე, ჩაგრულთა დაცვაზე”.

2024 წლის ფესტივალის მსგავსად, რომლის მთავარი გზავნილიც იყო “პროტესტი ლიტერატურაში და მის მიღმა”, წელსაც, თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი, როგორც მისი ერთ-ერთი დამფუძნებელი და ფესტივალის დირექტორი ნატა ლომოური ეუბნება რადიო თავისუფლებას, წინააღმდეგობის, თავისუფლებისა და სამართლიანობისთვის ბრძოლის, სიტყვის თავისუფლების პლატფორმა იქნება და მის ჩატარებას, ლომოურისთვის, ამიტომაც აქვს პრინციპული და სიმბოლური მნიშვნელობა.

ამ ვიდეოინტერვიუში ნატა ლომოური უფრო დეტალურად გვიყვება ფესტივალზე, მის მთავარ იდეასა და დანიშნულებაზე, ავტორებზე, რომლებსაც თბილისში ელიან და ზოგადად, თავისუფალი ლიტერატურის, სიტყვის მნიშვნელობაზე.

“გვაქვს კი ჩვენ დღეს იმის ფუფუნება, რომ მხოლოდ ხელოვნებაზე, მხოლოდ ლიტერატურაზე ვილაპარაკოთ? მე მგონი, არა. და ეს ფესტივალიც, რომელიც წელს მეათედ ტარდება, საზეიმო უნდა ყოფილიყო, მაგრამ რეალურად, საპროტესტო მუხტს უფრო ატარებს. ეს ფესტივალი იმ მოვლენებზე პასუხიცაა, რაც დღეს საქართველოში ხდება და პასუხი მცდელობაზეც - გაგვაჩუმონ და ასევე, ეს ფესტივალი იმ დადუმებულთა ჯარსაც ეძღვნება, თუნდაც მწერლებს, ვისაც ხმაც კი ვერ ამოუღიათ, როცა ერთ-ერთი გამორჩეული თანამედროვე პოეტი ზვიად რატიანი დღეს ციხეშია”, - ამბობს ნატა ლომოური.

ფესტივალის იდეის ერთ-ერთი ავტორი, პოეტი შოთა იათაშვილი იხსენებს, რომ ათი წლის წინ, როცა ამ ფესტივალის იდეა გაჩნდა, საქართველოში იყო თითქმის ყველაფრის ფესტივალი - მუსიკის, კინოსი, თეატრის - ლიტერატურის მოყვარულებს კი ძალიან აკლდათ ასეთი დღეები, სადაც თანამედროვე ქართველი და უცხოელი ავტორები ერთმანეთს შეხვდებოდნენ, მკითხველს კი შესაძლებლობა მიეცემოდა, პირადად მოესმინა როგორც მათთვის ცნობილი და საინტერესო, ასევე მათთვის ჯერ უცნობი, თუმცა თავიანთ ქვეყნებში აღიარებული ავტორებისთვის.

მთავარი, რაც ფესტივალმა ამ ათ წელში მოიტანა, იყო ეს ახალი კავშირები.

„შეხვედრების გარდა, ამას მოჰყვებოდა ხოლმე თარგმანები, ქართველი ავტორების მიწვევა დასავლურ ფესტივალებზე და ასე ნელ-ნელა გადიოდა ქართული ლიტერატურა საზღვრებს გარეთ. და რაც მთავარია, ეს ფესტივალი ყოველთვის იყო დისკუსიის პლატფორმა“, - გვეუბნება შოთა იათაშვილი.

ვის შეხვდებით ფესტივალზე? - მოკლედ მწერლებზე

კარგი ამბავი ის არის, რომ წლევანდელი ფესტივალის არაერთი სტუმარი ავტორის წიგნი ქართულ ენაზე უკვე არსებობს ან ნათარგმნია მათი ცალკეული ნაწარმოებები.

ფესტივალზე მოწვეული ყველა ავტორისადმი გაგზავნილ მოსაწვევ წერილში ეწერა, რა მნიშვნელოვანია ახლა საქართველოსთვის დასავლეთის მხარდაჭერა.

19-23 სექტემბერს თბილისში ჩამოვლენ:

სიონი (ისლანდია) - მისი სრული სახელია სიგურიონ ბირგირ სიგიურსონი. ცნობილი პოეტი, რომანისტი, სცენარისტი და სიმღერების ტექსტების ავტორი. სულ 12 პოეტური კრებულის ავტორია. დაწერილი აქვს ლიბრეტოები ოპერებისთვის და ტექსტები სხვადასხვა მუსიკოსის, მათ შორის, ბიორკის, სიმღერებისთვის. არის არაერთი საერთაშორისოდ აღიარებული და ლიტერატურული ჯილდოს მფლობელი რომანის ავტორი, მათ შორისაა: „ლურჯი მელა“, „მოჩურჩულე მუზა“, „ვეშაპის პირიდან“, „მთვარის ქვა“, „CoDex 1962“ და „წითელი რძე“.

2001 წელს ნომინირებული იყო ოსკარზე ლარს ფონ ტრიერის მიუზიკლის, „სიბნელეში მოცეკვავის“ სიმღერების ტექსტებისათვის. 2017 წელს კი, მარგარეტ ეტვუდისა და დევიდ მიტჩელის შემდეგ, ის გახდა მესამე მწერალი, რომლის წიგნებიც ნორვეგიაში დაფუძნებული ხელოვნების სახალხო ქსელის, „მომავლის ბიბლიოთეკაში“ შეიტანეს. ქართულად ნათარგმნია (დავით ახალაძის მიერ) მისი რომანი „ლურჯი მელა“, რომელიც 2025 წელს გამოსცა "სულაკაურის გამომცემლობამ" „სკუგა-ბალდურის“ სათაურით.

პირკო საისიო (ფინეთი) - ცნობილი მწერალი და თეატრის რეჟისორია. 1975 წელს გამომცემლობა Elämänmeno-მ გამოსცა საისიოს სადებიუტო რომანი „ცხოვრების მდინარება“, რომელიც J. H. Erkko Award-ის ლაურეატი გახდა. საისიო შვიდჯერ იყო წარდგენილი ფინეთის მთავარ პრემიაზე, რომელიც 2003 წელს მოიპოვა პროზაული ნაწარმოებისთვის „განშორებათა წითელი წიგნი“. საისიო დაჯილდოებულია ალექსის კივისა და ლიტერატურის სახელმწიფო პრემიებით. მისი რომანი „განშორებათა წითელი წიგნი“ 2025 წელს ქართულ ენაზე გამოსცა "სულაკაურის გამომცემლობამ" (ფინურიდან თარგმნა დიმიტრი გოგოლაშვილმა).

იანე თელერი (დანია) - ავსტრო-გერმანული წარმოშობის მწერალი განათლებით მაკროეკონომიკის სპეციალისტია, 1995 წლამდე, მწერლობის პროფესიად გადაქცევამდე, გაეროში მუშაობდა ჰუმანიტარული დახმარებისა და კონფლიქტების გადაჭრის მიმართულებით. ცნობილია რომანებით: „ოდინის კუნძული“ (1999), „ყველაფერი იმის შესახებ, რაც გაკლია“ (2004), „მოსვლა“ (2008). არის მცირე პროზის ავტორიც - ეკუთვნის მოთხრობების კრებული „ყველაფერი“ (2014). საყმაწვილო ჟანრის ეგზისტენციალური რომანი „არაფერი“ (2000), რომელიც თავიდან აკრძალული იყო, ჯილდოს მფლობელი და საერთაშორისო ბესტსელერი გახდა მას შემდეგ, რაც ითარგმნა 37 ენაზე და მთელ მსოფლიოში ორ მილიონ ეგზემპლარად გაიყიდა. შეიქმნა რომანის როგორც საოპერო (Royal Opera, ლონდონი, 2016), ისე კინემატოგრაფიული (2022) ვერსია და დაიდგა მსოფლიოს 100-ზე მეტ სცენაზე. ქართულად გამოსცა „სულაკაურის გამომცემლობამ“ (მთარგმნელი ქეთი ნიკოლაძე, 2024).

კულუკ ჰელმსი (დანია) - პოეტი, პერფორმანსერი, ორატორი, გრენლანდიური ნიღბებით მოცეკვავე, ინუიტი ხალხის კულტურული ტრადიციების მატარებელი. ჰელმსი ფლობს ესექსის უნივერსიტეტის ხელოვნების მაგისტრის ხარისხს და არის დოქტორანტურის სტუდენტი პარიზი-საკლეს უნივერსიტეტში CEARC-ის მიმართულებით. ხელოვნებაზე დაფუძნებული მისი კვლევა ეხება იმას, თუ გაქრობის საფრთხის ქვეშ მყოფმა კონკრეტულმა კულტურამ, მასზე ხელმისაწვდომობამ და პრაქტიკულმა გამოყენებამ რა გავლენა შეიძლება მოახდინოს კალაალიტ ნუნაატში (გრენლანდია) მცხოვრები ინუიტების პერსონალურ ნარატივზე. მისი, როგორც მეცნიერის, კვლევის ძირითადი თემებია: დეკოლონიზაცია, ადგილობრივი გნოსეოლოგები, სასიცოცხლო რისკები.

მეგან ნოლანი (ირლანდია) - ამ მწერლის სადებიუტო რომანი „სასოწარკვეთის აქტები“ (2021), რომელიც 14 ენაზე ითარგმნა, საერთაშორისო ბესტსელერი გახდა. 2025 წელს გამოიცა ქართულადაც, „სულაკაურის გამომცემლობაში“ (მთარგმნელი ნინი ჩაკვეტაძე). მეორე რომანი, „ჩვეულებრივი ადამიანური მარცხის შემთხვევები“, 2023 წელს გამოქვეყნდა და მაშინვე მოხვდა ერთდროულად რამდენიმე პრემიის („ორუელის პრემია პოლიტიკური პროზისთვის“, „ნეროს პრემია მხატვრულ ლიტერატურაში“, „გორდონ ბერნის ჯილდო“, „ენკორის პრემია ლიტერატურის სამეფო საზოგადოებისგან“) მოკლე სიაში და წარმოდგენილი იყო ასევე „ქალთა პრემიის“ გრძელ სიაში. ამჟამად მწერალი დოკუმენტური ლიტერატურის ჟანრის პირველ წიგნზე მუშაობს.

დენიზ უტლუ (გერმანია) - თურქული წარმოშობის გერმანელი მწერალი. გამოქვეყნებული აქვს რომანები: „თავშეუკავებლები“ (2014), „ხვალინდელი დღის წინააღმდეგ“ (2019) და „მამაჩემის ზღვა“ (2023). მიღებული აქვს მრავალი ჯილდო, მათ შორის: ბავარიული წიგნის პრემია, ლიტერატურული პრემია „LiteraTour Nord“ და ალფრედ დიობლინის პრემია. უტლუს გამოქვეყნებული აქვს ესეები პოეზიისა და პოლიტიკის შესახებ. 2014 წლამდე, ათი წლის განმავლობაში, იყო კულტურისა და საზოგადოებრივი ჟურნალის („Freitext“) რედაქტორი.

მარკუს მავილ ვიტსელი (გერმანია) - კომიქსების ხატვა სკოლაში დაიწყო და მოგვიანებით გამოაქვეყნა ენთუზიასტთა არაოფიციალურ გამოცემებში, ე.წ. ფანზიმებში. გერმანიის გაერთიანების შემდეგ გრაფიკულ დიზაინს სწავლობდა ბერლინ-ვაისენზეეს ხელოვნების სკოლაში, სადაც გააგრძელა კომიქსებზე მუშაობა.

ვიტსელის სადიპლომო პროექტი „შეგვიძლია, მეგობრებად დავრჩეთ“ ავტორისთვის წარმატებული თანამშრომლობის დასაწყისად იქცა გამომცემლობა Reprodukt Verlag-თან. მას შემდეგ ვიტსელის წიგნები 15-ზე მეტ ენაზე ითარგმნა. გარდამტეხი აღმოჩნდა მისი გრაფიკული რომანი „Kinderland“ (2014), რომელიც გერმანიის ყოფილ დემოკრატიულ რესპუბლიკაში გაერთიანებამდე დარჩენილ ბოლო დღეებში გატარებულ ბავშვობაზეა. არის არაერთი ჯილდოს მფლობელი. მათ შორისაა „მაქსისა და მორისის პრემია“, ICOM - დამოუკიდებელი კომიქსის პრიზი, ვილჰელმ ბუშის პრემია და რუდოლფ დირქსის ჯილდო.

ანა აიანოგლუ (საფრანგეთი) - პოეტი და რადიოპროგრამების პროდიუსერი. მისი პირველი პოეტური კრებული „გადაკვეთების ძაფი“ გამომცემლობა „გალიმარმა“ 2019 წელს გამოსცა. 2020 წელს კრებულმა მოიპოვა „აპოლინერისა“ და „საფრანგეთის მწერალთა საზოგადოების“ პრემიები დებიუტის ნომინაციებში. მეორე კრებული „ბრძოლის შეგრძნებები“ კვლავ „გალიმარმა“ გამოსცა 2022 წელს. ანა აიანოგლუ 2014 წლიდან ცხოვრობს ბრიუსელში, სადაც „რადიო პანიკზე“ მიჰყავს მსოფლიო პოეზიისადმი მიძღვნილი გადაცემა „Et la poésie, alors?“ („და, პოეზია?“). 2023 წელს ამ გადაცემის ერთ-ერთი გამოშვება თანამედროვე ქართველ პოეტების, ლია სტურუას, ნატო ინგოროყვას, მაია სარიშვილის, თეა თოფურიასა და ლელა ცუცქირიძის ლექსების კითხვას მიეძღვნა.

2024 წლის მარტში გამომცემლობა „ლე კასტორ ასტრალმა“ გამოსცა აიანოგლუს მესამე პოეტური კრებული „მიკუთვნება“. ამ კრებულიდან რამდენიმე ლექსი ქართულად თარგმნა ბაჩანა ჩაბრაძემ ჟურნალისთვის „ინდიგო“.

პაოლო ჯორდანო (იტალია) - დოქტორია თეორიული ნაწილაკების ფიზიკაში. სადებიუტო რომანისთვის („მარტივი რიცხვების მარტოობა“) მოპოვებული Premio Strega-ს პრემიით პაოლო ჯორდანო ამ ჯილდოს ისტორიაში ყველაზე ახალგაზრდა ლაურეატი გახდა. „მარტივი რიცხვების მარტოობა“ 2024 წელს გამოსცა გამომცემლობა „პალიტრა L-მა" (მთარგმნელი მაია ტურაბელიძე). 2022 წელს მისი ბოლო რომანი „ტასმანია“ დასახელდა წლის საუკეთესო წიგნად il Corriere della Sera-ს მიერ. რომანების გარდა, მუშაობს დოკუმენტური ლიტერატურის ჟანრშიც (ამ ჟანრის წიგნია „როგორ მოქმედებს ინფექცია“), წერს სცენარებსა და ჟურნალისტურ რეპორტაჟებს. პაოლო ჯორდანოს ეკუთვნის HBO-ს სერიალის, „ჩვენ წარმოვადგენთ მათ, ვინც ვართ“ და ფილმ „გვალვის“ სცენარები. მისი წიგნები ნათარგმნია 40-ზე მეტ ქვეყანაში.

ერიკ სკოტი (აშშ) - კანზასის უნივერსიტეტის ისტორიის პროფესორი და რუსული, აღმოსავლეთ ევროპისა და ევრაზიის კვლევების ცენტრის დირექტორია. ის ასევე რედაქტორობას უწევს ჟურნალს, The Russian Review. მისი შესწავლის საგანია მრავალეთნიკური საბჭოთა კავშირი და მისი გლობალური მემკვიდრეობა. ის იკვლევს მიგრაციას, დიასპორასა და იმპერიას ევრაზიაში და მის ფარგლებს გარეთ, რათა ნათელი მოჰფინოს რეგიონის მრავალფეროვნებას და მის ურთიერთობას გარე სამყაროსთან.

ის არის ავტორი წიგნისა „ნაცნობი უცხოები: ქართული დიასპორა და საბჭოთა იმპერიის ევოლუცია“ (რომელსაც მალე გამოსცემს გამომცემლობა „ზიარი“, მთარგმნელი ქეთი ქანთარია). წიგნი მოგვითხრობს ქართველებზე, როგორც საბჭოთა კავშირის შიდა დიასპორაზე, რომელმაც მოსკოვში მნიშვნელოვანი ადგილი დაიკავა.

ლუდმილა დიადჩენკო (უკრაინა) - პოეტი, ფილოსოფიის დოქტორი ლიტერატურის თეორიის მიმართულებით და უკრაინული ლიტერატურის სარეიტინგო პრემიის, „წლის წიგნის“ ექსპერტი. ლუდმილა დიადჩენკოს პირველი პოეტური კრებული „ხელმისაწვდომობის საფასური“ 2011 წელს გამოიცა უკრაინულად. 2024 წელს რუმინულად დაიბეჭდა „სულების გვერდიგვერდ“, ხოლო „მაგნიტური ქარიშხლები“ 2023 წელს ინგლისურად გამოიცა ამერიკაში; იმავე წელს დაიბეჭდა დიადჩენკოს იტალიური („რიცხვების ფობია“) და ბერძნულენოვანი („გეოგრაფიის ფერი“) კრებულებიც. უკრაინულ ენაზე მისი კიდევ ორი წიგნია გამოცემული: „ქათამი თურქი კაცისთვის“ (2017) და „კედემი“ (2021). 2012 წელს ის გახდა ოლეს გონჩარის სახელობის საერთაშორისო უკრაინულ-გერმანული პრემიის ლაურეატი, ხოლო 2023 წელს მშვიდობისა და პოეზიისთვის დაჯილდოვდა საერთაშორისო იტალიური ლიტერატურული პრემიით, Ceppo Award.

დარიუშ სოსნიცკი (პოლონეთი) - განათლებით ფილოსოფოსია, თუმცა ცნობილია, როგორც პოეტი, რედაქტორი, მთარგმნელი და ლიტერატურის კრიტიკოსი. გამოცემული აქვს 12 ორიგინალური პოეტური კრებული და თარგმანების 2 წიგნი. 1994-1996 წლებში იყო ცნობილი პოლონური ორკვირეული ლიტერატურული ჟურნალის, Nowy Nurt-ის რედაქტორი და თანადამფუძნებელი, ხოლო 2015-1020 წლებში გამომცემლობა Ossolineum-ის მთავარი რედაქტორი. ამჟამად მუშაობს გამომცემლობაში Filtry Publishing House და შემოქმედებით წერას ასწავლის პოზნანის ადამ მიცკევიჩის სახელობის უნივერსიტეტში. შემოდგომაზე დაიბეჭდება სოსნიცკის ესეების პირველი წიგნი „შეშლილი კარლის ორმაგი კბილები. ჩანახატები ფრონტიდან“.

ივარს შტეინბერგსი (ლატვია) - პოეტი, კრიტიკოსი, მთარგმნელი, ლიტერატურული ჟურნალის, Strāva-ს, რედაქტორი. ის თანამედროვე ლატვიური პოეზიის წამყვანი ფიგურაა. ავტორია ოთხი პოეტური კრებულის, რომელთაგან მეორემ („ახალგაზრდობა“) 2022 წელს მოიპოვა ლატვიური ლიტერატურის ყოველწლიური პრემია. შტეინბერგსის პოეზია გამოირჩევა უნივერსალურობით, ემოციების ფართო სპექტრითა და სხეულისადმი მიმართული ინტერესით, რაც აიხსნება 2024 წელს რიგის უნივერსიტეტის ანატომიის მუზეუმთან პოეტის შემოქმედებითი თანამშრომლობით. შტეინბერგსის თარგმნილია ლატვიურად ლუიზ გლიკის, სილვია პლათის, ენ სექსტონის, შერონ ოლდსის, იან ვაგნერის, ფორესტ განდერისა და რობერტ ბლაის პოეზია.

არამ პაჩიანი (სომხეთი) - დამოუკიდებლობის თაობის აღიარებული მწერალი. დაიბადა 1983 წელს. მისი პირველი წიგნი, მოთხრობების კრებული „რობინზონი“, 2011 წელს დაიბეჭდა და ავტორს ლიტერატურის საპრეზიდენტო პრემია მოუტანა. რომანი „ნახვამდის, ჩიტო“ 2012 წელს ეროვნულ ბესტსელერად იქცა. 2020 წელს გამოსულმა რომანმა "P/F" (ეს წიგნიც ნათარგმნია ქართულად ასია დარბინიანის მიერ და მას "სულაკაურის გამომცემლობა" ფესტივალისთვის გამოსცემს) მომდევნო წელს ლიტერატურის ევროპული პრემია მიიღო. პაჩიანს ეკუთვნის ასევე მოთხრობების კრებული „ოკეანე“ (2014) და წიგნი „თუ სულ ეს არის მწერალი“ (2023), რომელშიც შესულია მისი გამოსვლების ტექსტები, სტატიები, ესეები და მოკლე მოთხრობები.

პიესა „მე ვეგეტარიანელი ვარ“, რომელიც ეფუძნება მისივე რომანს, „ნახვამდის, ჩიტო“, 2017 წელს დაიდგა ამერიკაში. 2015 წელს იქვე დაიდგა რომანის, „P/F “-ის მიხედვით შექმნილი მუსიკალური პიესა „პაჩიანური ფრაგმენტები“, რომლის კომპოზიტორიც იყო არამ ჰოვჰანისიანი.

ჟოფია ბალდიგა (ჩეხეთი) - პოეტი და მთარგმნელი. წერს პოლონურ და ჩეხურ ენებზე. გამოქვეყნებული აქვს პოეზიის ოთხი კრებული პოლონურ ენაზე: „პასპარტუ“ (2006), „თანხმოვნები“ (2010), „ვინ იყიდის ასეთ პატარა ქვეყნებს“ (2017) და „კონტინენტური კლიმატი“ (2021). მისი პირველი ჩეხურენოვანი წიგნი - „ბოლო მოგზაურობების დღიურები“ - 2023 წელს გამოქვეყნდა. ცხოვრობს პრაღაში და მუშაობს სოციალური მუშაკის პოზიციაზე არასამთავრობო ორგანიზაციაში, რომელიც კონსულტაციებს სთავაზობს მიგრანტებს.

აზად იაშარი (აზერბაიჯანი) - პოეტი, მთარგმნელი, ესეისტი, არქიტექტორი, მხატვარი, ერთ-ერთი გამორჩეული ფიგურა პოსტმოდერნიზმისა და კონცეპტუალიზმის აზერბაიჯანელ წარმომადგენელთა შორის. მისი ლექსები ნათარგმნი და გამოცემულია 10 უცხო ენაზე. იაშარი 20 წიგნის ავტორია, მათ შორისაა პოეტური კრებულები: „ყველა და არავინ“ (2003) და „კონცეპტი“ (2016), რომლებშიც ლექსებთან ერთად შესულია ავტორის გრაფიკული ნამუშევრებიც.

თავად მას აზერბაიჯანულ ენაზე ნათარგმნი აქვს მსოფლიო ლიტერატურის 650-მდე ავტორის ნაწარმოებები. არის აზერბაიჯანის დამოუკიდებელ მწერალთა კავშირისა (AYO, 2001) და მისი ბეჭდვითი ორგანოს, ჟურნალ „ალატორანის“, ერთ-ერთი დამფუძნებელი.

უილიამ გონსალეს გევარა (ნიკარაგუა) - პოეტი, ლათინურამერიკული ლიტერატურის ფილოლოგი და კულტურის სფეროს ჟურნალისტი. ჟურნალისტად მუშაობის დროს მან ამხილა საერთაშორისო მნიშვნელობის „დიდი ფალსიფიკაცია პოეზიის ისტორიაში“, რის გამოც ჰარვარდისა და არიზონის სახელმწიფო უნივერსიტეტებმა შესწორება შეიტანეს საკუთარ პროგრამებში. გამოქვეყნებული აქვს პოეტური კრებულები: „არავინ“ (2022), „მტკივა სუნთქვა“ (2023), „მეორადი ემიგრანტები“ (აღინიშნა გამომცემლობა „ჰიპერიონის“ XXXVII პოეზიის პრემიით) და „ეს იქნება ჩემი შურისძიება“ (2024). 2023 წელს დაჯილდოვდა მადრიდის ახალგაზრდა ტალანტთა საზოგადოების პრემიით პოეტური თავდადებისა და საზოგადოების მარგინალ წევრთა წარმოჩენისთვის. კრიტიკოსები ესპანურენოვანი პოეზიის ახალი თაობის ერთ-ერთ გამორჩეულ პოეტად მიიჩნევენ.

პერუ საისპრესი (პერუ) - არანაირი კანონზომიერება, არანაირი თანამშრომლობა, არანაირი ჯილდო, არანაირი თანამონაწილეობა, არაფერი, რასაც შეეძლო გაემარტივებინა მისთვის რაიმე განსაზღვრების მინიჭება - არავინ იცის, ვინ არის პერუ საიზპრესი - ასე წარადგენენ ამ ავტორს თბილისის ლიტფესტივალზე. მისი ცოცხალი პერფორმანსები მისი პოეზიაა. მისი ლექსები - ხმაურობენ. ეს ლექსები გამოირჩევა ირეალურობით, წარმოგვიდგენს სინამდვილეს ღრმად პერსონალური თვალსაწიერიდან. ხოლო მისი ხმით წარმოთქმული ისეთი სტრიქონები, როგორიცაა „პოლიციის მანქანები ფეთქდება უკეთურთა გულებში“ ან „კაცი კაცს კლავს კაცით“ - რეფრენივით ჟღერს.

ანია შმიტერი (შვეიცარია) - შმიტერი წერს პროზაულ ნაწარმოებებს და აკეთებს ლიტერატურულ რეპორტაჟებს, მათ შორის, ჟურნალისთვის „Reportagen Magazin“. მისი სადებიუტო რომანი „ლეოპარდა“ ბაზელში 2022 წლის სექტემბერში გამოქვეყნდა გამომცემლობა Lenos Verlag-ის მიერ.

ამჟამად მწერალი მონაცვლეობით ცხოვრობს ციურიხსა და თბილისში, სადაც მუშაობს მეორე რომანზე და აქტიურად არის დაკავებული ლიტერატურული საქმიანობით.

კიდევ რას ნახავთ და მოისმენთ ფესტივალზე?

წელსაც თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი ტრადიციულად გაიხსნება პოეზიის კითხვით და დღეს საპატიმროში მყოფი პოეტის, ზვიად რატიანის ლექსით „ნეგატივი. 20 წლის შემდეგ“. ფესტივალი დასრულდება „არილის“ ყოფილი მთავარი რედაქტორის, მწერლისა და პუბლიცისტის, მალხაზ ხარბედიას ხსოვნის საღამოთი. ავტორებთან შეხვედრის, კითხვისა და წიგნის პრეზენტაციების გარდა, წელსაც დაგეგმილია დისკუსიები, მათ შორის თემებით: „კალამი დუმილის წინააღმდეგ” , „ცუდი დრო პოეზიისთვის“.

გაიხსნება გურამ წიბახაშვილის ფოტოგამოფენა „ლიტერატურა თვალით“. რამდენიმე დისკუსია დაეთმობა ბოლო ათწლეულების ქართული ლიტერატურის მიმოხილვას და ა.შ.

თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი წელს საქართველოს გოეთეს ინსტიტუტსა და მოძრაობის თეატრში გაიმართება.

2023 წლის სექტემბერში ასამდე ქართველმა მწერალმა, მთარგმნელმა, გამომცემელმა და ლიტერატურის სფეროში დასაქმებულმა ადამიანმა პროტესტის ნიშნად შეწყვიტა კულტურის სამინისტროსთან და „მის პარტიულ დაქვემდებარებაში მოქცეულ მწერალთა სახლთან“ თანამშრომლობა. მათი გადაწყვეტილებით, ისინი მონაწილეობას აღარ იღებენ საქართველოს კულტურის, სპორტის და ახალგაზრდობის სამინისტროსა და მწერალთა სახლის მიერ ინიციირებულ, დაფინანსებულ და მართულ პროექტებში. პროტესტის მთავარი მიზეზი მწერალთა სახლის ახალ დირექტორად მმართველი პარტიის წარმომადგენლის, ქეთევან დუმბაძის დანიშვნა გახდა.