მორდოვეთში (რესპუბლიკა რუსეთის შემადგენლობაში) მდებარე მეათე კოლონია არის საგანგებო რეჟიმის დაწესებულება, სადაც პატიმრები მკაცრ კონტროლსა და სრულ იზოლაციაში იმყოფებიან. უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის დაწყებიდან იქ უკრაინელი სამხედრო ტყვეების მოთავსება დაიწყეს. „სხემი“ (Схеми) ესაუბრა რამდენიმე ყოფილ პატიმარს, რომლებიც იქ 2023 წლის თებერვლიდან 2025 წლის აპრილამდე იმყოფებოდნენ. მათ ისაუბრეს სისტემურ - მორალურ და ფიზიკურ - ძალადობაზე.

ყველაზე მეტად მათ „ბოროტი ექიმი“ ახსოვთ - ასე უწოდებდნენ პატიმრები კოლონიის ექიმს, რომელიც მათ ამცირებდა, აწამებდა და სამედიცინო დახმარებაზე უარს ეუბნებოდა, რასაც, ზოგიერთ შემთხვევაში, შეიძლება რამდენიმე უკრაინელი პატიმრის სიკვდილიც კი მოჰყოლოდა.

ამ მტკიცებულებებისა და ღია წყაროებიდან მოპოვებული მონაცემების წყალობით, „სხემიმ“ ამ ექიმის ვინაობის დადგენა შეძლო.

გამოძიებაში „სხემი“ მოგვითხრობს, თუ როგორ არის ორგანიზებული მორდოვეთის ერთ-ერთი ყველაზე დახურული კოლონია და როგორ აწამებდნენ იქ პროცედურული სტატუსის არმქონე სამხედრო ტყვეებს. „ბოროტი ექიმის“ გარდა, ჟურნალისტები ასახელებენ სხვა ექიმებს, თანამშრომლებსა და ხელმძღვანელობასაც, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან მორდოვეთის ამ საპატიმროში მომხდარზე.

მეათე კოლონიის პატიმრები

კოლონია №10 მდებარეობს მორდოვეთის რესპუბლიკის ზუბოვო-პოლიანსკის ოლქის სოფელ უდარნიში, სადაც დაახლოებით სამი ათასი ადამიანი ცხოვრობს. მედიაში ამ დაწესებულების შესახებ ბევრი არ იწერებოდა, მაგრამ მისი თანამშრომლების სისასტიკე ცნობილი იყო უკრაინელების იქ ჩასვლამდე დიდი ხნით ადრე.

"პატიმრების კავშირი", 2012 წელი:
„ჩხრეკის დროს მცველებმა ორ პატიმარს სცემეს (...) უკანასკნელს ქალა-ტვინი დაუზიანდა. ჩხრეკის დასრულების შემდეგ, ციხის ზედამხედველებმა კარზე დატანილი, საკვების მისაწოდებელი ღიობიდან საკნებში „ჩერიომუხის“ გაზი (ცრემლმდენი გაზი) შეუშვეს.

რადიო თავისუფლების რუსული სამსახური, 2014 წელი:
“დამსჯელი აქცია მაშინ მთავრდებოდა, როდესაც ნაცემი პატიმრები გონების დაკარგვის პირას იყვნენ. (...) კოლონიის ექიმები სხეულის დაზიანებებს არ აღრიცხავდნენ და ნაცემ ადამიანებს სამედიცინო დახმარებას არ უწევდნენ.“

მას შემდეგ სისასტიკე, ძალადობა და წამება არ შემცირებულა. ახლა უკვე ეს ხდება უკრაინელი პატიმრების მიმართ: სექსუალური ძალადობა - გაუპატიურების მუქარით, მათ ურტყამენ ძირითადად სასქესო ორგანოებზე და აწამებენ ფსიქოლოგიურად - სიკვდილით დასჯის იმიტაციით. პატიმრებს მუდმივად სცემდნენ, ხშირად ზურგსა და თირკმელებში, უმცირესი დანაშაულისთვის ან უბრალოდ ისე, არაფრისთვის.

"ელექტროდენით წამება, დღეში 18 საათის განმავლობაში დგომა, საშინელი ჭრილობები ძვლებამდე, რომლებიც ჩირქდება. დღის განმავლობაში ყველაფერი მიმართულია იქით, რომ პატიმრებს გაუნადგურდეთ ჯანმრთელობა და განადგურდნენ პიროვნულად. და ყველა ქმედება, მათი რეჟიმის ყველა პუნქტი მიზნად ისახავს მათი მდგომარეობის გაუარესებას, რათა იმ დღეს ისინი სიკვდილს კიდევ ერთი ნაბიჯით მიუახლოვდნენ", – ამბობს ანასტასია სავოვა, ასოციაცია "საზღვაო ქვეითთა კორპუსის ძალების" თანადამფუძნებელი.

ღია რუსული წყაროებიდან მოპოვებული მონაცემების თანახმად, ეს დაწესებულება დაახლოებით 850 ადამიანისთვისაა განკუთვნილი. მათ შორის არიან რუსეთში მსჯავრდადებული მოქალაქეები, თუმცა ისინი უმცირესობას წარმოადგენენ. სამხედრო ტყვეებთან მოპყრობის საკოორდინაციო შტაბიდან მიღებული ინფორმაციის თანახმად, 2025 წლის აპრილის მონაცემებით, იქ დაახლოებით შვიდასი უკრაინელი იმყოფებოდა. მათგან ბევრი საზღვაო ქვეითი იყო, რომლებიც მარიუპოლს იცავდნენ.

სამართალდამცავი ორგანოების წყაროებიდან „სხემიმ“ მიიღო ინფორმაცია 177 უკრაინელ სამხედრო ტყვეზე, რომლებმაც მეათე კოლონიიდან დაბრუნება მოახერხეს.

ამ ინფორმაციის გაანალიზების შედეგად გაირკვა, რომ უკრაინიდან პირველი პატიმრები იქ 2022 წლის 26 ივნისს შეიყვანეს. ყველაზე მასობრივი შეყვანა (2025 წლის აპრილის მონაცემებით - რედ.) ექვსი თვის შემდეგ მოხდა. შემდეგ, 2023 წლის თებერვალში, კოლონიაში ერთდროულად 109 პატიმარი შეიყვანეს.

"სხემი“ წერს, რომ სწორედ ამ პერიოდში ყიდულობდა კოლონია აქტიურად "ბალაკლავებს" (ქუდი-ნიღაბი, რომელიც ფარავს თავს და სახეს, მხოლოდ თვალები ჩანს) დინამიკებს, ვიდეომეთვალყურეობის კამერებსა და საკომუნიკაციო მოწყობილობებს.

სწორედ მაშინ, 2023 წლის თებერვალში, პავლო აფისოვი მორდოველ ტყვეებს შორის აღმოჩნდა. ის 36-ე საზღვაო ქვეითთა ბრიგადის ოფიცერია, წარმოშობით ჩერნიგოვიდან.

აფისოვი 2022 წლის აპრილში, მარიუპოლიდან გასვლის მცდელობისას, ტყვედ ჩავარდა. მაშინ ის 22 წლის იყო. რუსეთის არმიამ მისი ჯგუფი ქალაქიდან რამდენიმე კილომეტრში, დასახლება "სტარი-კრიმთან", ალყაში მოაქცია.

აფისოვმა ტყვეობაში 920 დღე ანუ 2,5 წელი გაატარა. აქედან წელიწად-ნახევარზე მეტი - მეათე კოლონიაში. მორდოვეთში რომ იყო, პავლომ მხოლოდ რუსეთთან პატიმრების გაცვლის შემდეგ გაიგო.

„როგორც კი ვთქვი, რომ 36-ე ცალკეული საზღვაო ქვეითთა ბრიგადიდან ვიყავი, რომ ოფიცერი ვიყავი, კონტრაქტორი ჯარისკაცი - და კონტრაქტორი ჯარისკაცები მათი „საყვარელი კატეგორიაა“ - მაშინვე დამიწყეს ცემა. ვცდილობდი არ მეყვირა, მაგრამ 10-12 დარტყმის შემდეგ ძალა აღარ მქონდა… მირტყამდნენ და მეუბნებოდნენ: „ეს მარიუპოლისთვის“, - იხსენებს პავლო აფისოვი.

მისი გზა კოლონიისკენ ასეთი იყო:

ბანაკი იელენოვკაში → გადაყვანა ტაგანროგში → თვითმფრინავით დაბრუნება ტვერში → წინასწარი დაკავების ცენტრი კაშინში → სოფელი უდარნი, მორდოვეთი, სადაც ის 2023 წლის 10 თებერვალს მიიყვანეს.

იმავე დღეს, აფისოვთან ერთად მორდოვეთის კოლონიაში ჩაიყვანეს ოლექსანდრ კირიენკო, სნაიპერი და იმავე 36-ე საზღვაო ქვეითთა ბრიგადის უფროსი სერჟანტი.

- მორდოვეთში რომ ვიყავი, მაშინ გავიგე, როცა უკვე ჩემი გაცვლა მოხდა. იქ, როცა დოკუმენტებს, მაგალითად, ოქმს აწერ ხელს, „სათაურის“ თავზე ფურცელს აფარებენ, რომ ვერ დავინახოთ, ვინ არის გამომძიებელი, რომელი კოლონიაა, რომელი რეგიონი. ლეიბებსა და ბალიშებზე ბეჭდები ამოჭრილია ისე, რომ არსად არც რიცხვი და არც წარწერა არ იყოს, - თქვა კირიენკომ.

- ასე ძალიან უნდოდათ ამ ყველაფრის დაფარვა? - იკითხა "სხემის" ჟურნალისტმა.

- კი, ეს “გესტაპოა”.

ოლექსანდრი პოლტავის ოლქიდანაა, 2014 წლიდან მსახურობს. სრულმასშტაბიანი შეჭრის დროს ის მარიუპოლში იმყოფებოდა: თავდაპირველად თავისი ბრიგადის პოზიციებზე, შემდეგ კი, უკან დახევის შემდეგ, თავისი რაზმით "ილიჩის" ქარხანას მიაღწია. იქ ინტენსიური ბრძოლები გაგრძელდა და ტყვედ ჩაცვივდნენ.

ოლექსანდრის გზა ასეთი იყო:

სარტანა → ოლენევკა → ტაგანროგი → კაშინი → კოლონია მორდოვეთში, 2023 წლის 10 თებერვალი.

იმავე პერიოდში, ეროვნული გვარდიის წევრი ნიკიტა პიკულიკი მსგავსი გზით გადაიყვანეს მორდოვეთის კოლონიაში.

ის ზაპოროჟიედანაა, მარიუპოლის მახლობლად მსახურობდა, შემდეგ კი თანამებრძოლებთან ერთად „ილიჩის” ქარხანაში აღმოჩნდა. თუმცა, ოლექსანდრ კირიენკოსგან განსხვავებით, მან იქიდან თავის დაღწევა მოახერხა. მოგვიანებით, უკვე ზაპოროჟიეს მიმართულებით ის რუსეთის სპეცრაზმმა შეიპყრო. პიკულიკმა თითქმის ერთი წელი გაატარა მეათე კოლონიაში.

„ყველა თანამშრომელს ყოველთვის ეკეთა „ბალაკლავები”, ისინი ცდილობდნენ სახის დამალვას. მორდოვეთში მიმდინარე საშინელებების ყურებისას არ გამკვირვებია, რომ ისინი სახეებს მალავდნენ“, - თქვა ნიკიტა პიკულიკმა.

იულიან პილიპეი საზღვაო ქვეითთა ასეულის მეთაურია. ის წარმოშობით როვნოდანაა. ის 2022 წლის აპრილში ზაპოროჟიეში გარღვევის მცდელობისას დაატყვევეს.

ის მორდოვეთში ასე წაიყვანეს:

სარტანიდან → დონეცკში → შემდეგ ტაგანროგში → იქიდან ბრიანსკის ოლქის ნოვოზიბკოვში → და ბოლოს უდარნიში – ეს იყო 2024 წლის 25 მარტს.

ის იხსენებს, როგორ დახვდნენ კოლონიაში ჩასვლისას:

„ჩემი საკნის კარი გაიღო, შემოვარდა სამი კაცი, ხოლო მეოთხე - ძაღლით - გარეთ იყო. მეკითხებიან: „იჯექი?“ მე ვუპასუხებ: „ვერ გავიგე“. მეკითხებიან: „ბრძანების გარეშე იჯექი?“ მე ისევ ვუთხარი, რომ ვერ გავიგე. და მაშინვე რაღაც ჩუსტები მესროლეს, მერე კი ზურგში რეზინის ხელკეტით დამიწყეს ცემა. მეორე მოვიდა და ელექტროშოკით მირტყამდა მკლავში. დანარჩენები ფეხებით, ხელებით და ხელკეტით მირტყამენ. და ის უბრალოდ მოდიოდა და ყოველ 10 წამში ელექტროშოკით მირტყამდა. ბევრი იარა მქონდა - ზოგი შეხორცდა, ზოგი დარჩა. დერეფანში გამიყვანეს და მაიძულეს მეყვირა, რომ მე პ***ი ვარ. ცუდი სიტყვაა, ჩვენ როგორც ვეძახით მათ. მეუბნებოდნენ: „გაიმეორე: შენ პ***ი ხარ“. მე ვეუბნებოდი: „არა, მე იულიანი ვარ“. და ეს დაახლოებით 10-15 წუთს გაგრძელდა. ბოლოს მითხრეს: „მორჩა, შეძვერი საკანში“. შევედი, ყველაფერი მტკიოდა. აი, მაშინ მივხვდი - მორდოვეთში ვარ“.

სატელიტური ფოტოებისა და ყოფილი პატიმრების ჩვენებების დახმარებით, „სხემიმ“ შეძლო გაერკვია, თუ როგორ ფუნქციონირებს მეათე კოლონია. ტერიტორიის ცალკეულ ნაწილში სამრეწველო ბლოკია განთავსებული. მეორე ნაწილში ადმინისტრაციული შენობაა, სასადილო და სავარჯიშო ეზოები, სადაც პატიმრები გაჰყავთ.

კოლონია ოთხი შენობისგან შედგება. პირველ, ყველაზე დიდ კორპუსში აფისოვი და კირიენკო იმყოფებოდნენ. მესამეში - პიკულიკი. მეოთხეში კი სასჯელაღსრულების ცალკეული საკნები იყო, სადაც ავადმყოფები იყვნენ განთავსებული. პილიპეი იქ ჰყავდათ.

მეორე შენობაში, პატიმრების ნაამბობით, არა მხოლოდ საკნები იყო, იქ ხდებოდა ასევე ე.წ. „მიღება“ - ეს არის პირველი პროცედურა პატიმრების მოსვლისთანავე - და დაკითხვები. იქვეა განთავსებული სამედიცინო ბლოკიც.

"ტყვეობიდან გათავისუფლებულები, რომლებიც მორდოვეთში ზამთარში გადაიყვანეს, გვიყვებიან, რომ ისინი აიძულეს, მთლიანად გაეხადათ ტანსაცმელი და შიშვლებს არბენინებდნენ. მათ აიძულებდნენ თოვლში ჯდომას, ცივ იატაკზე ჯდომას, სანამ თმას ჭრიდნენ. ამ ყველაფერს თან ახლდა მუდმივი ცემა და ელექტროშოკის გამოყენება. „ეს „მიღების“ პროცესი შეიძლება ერთიდან ექვს ან შვიდ საათამდე გაგრძელდეს“, - ამბობს მარია კლიმიკი, ადამიანის უფლებების მედიაინიციატივის თანამშრომელი.

„დილის 6:00-დან საღამოს 10:00 საათამდე ფეხზე ვიდექით.“

მეათე კოლონიაში უკრაინელების მიმართ ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ძალადობა 24 საათის განმავლობაში გრძელდებოდა.

პავლო აფისოვი:
„ზუსტად დილის ექვსი საათიდან საღამოს ათ საათამდე ფეხზე ვიდექით. ჯდომა საერთოდ არ შეიძლებოდა, ერთ ადგილას ვიდექით“.

იულიან პილიპეი:
„ჰიმნი (რუსეთის - რედ.) დღეში შვიდჯერ უკრავდა. და ისინი გაიძულებენ, ხელი გულზე დაიდო. მე ელემენტარულ ხრიკს მივმართე - ხელს საყელოზე ვიდებდი. ისინი კამერით მიყურებდნენ და ჰგონიათ, ხელი გულზე მიდევს, მაგრამ გული და საყელო სხვადასხვა რამ არის. რადიო ყოველდღე ერთსა და იმავეს უკრავს. "პლეილისტი" ერთი და იგივეა. დილის ექვს საათზე ირთვება, საღამოს ათზე ითიშება. ისეთ სიმღერებს უკრავენ, როგორიცაა: „რუსი ვარ მსოფლიოს ჯინაზე“, შემდეგ „ბირთვული მტვერი“, „მოსპე “ხახოლი” და ა.შ.".

ნიკიტა პიკულიკი:
„ისინი იყენებდნენ ელექტროშოკს, რეზინის ხელკეტებს, ჩაქუჩებს, ხის ჩაქუჩიც იყო, რომელსაც ხანდახან თან ატარებდნენ, პლასტმასის მილებს“.

პავლო აფისოვი:
„იყო შემთხვევა, როდესაც ნაგვის პარკით მახრჩობდნენ, თითქმის გონების დაკარგვამდე. ძალიან საშიში და უსიამოვნოა, იმიტომ რომ რაღაც მომენტში გარე სამყაროსთან კონტაქტს კარგავ, იხრჩობი. ამ პარკის ხელით მოხსნას ცდილობ - ხელებზე გირტყამენ, ელექტროშოკს გირტყამენ. და რაღაცნაირად თავში მაინც ფიქრობ: „ჯანდაბა, ასე ხომ არ დამთავრდება ეს ყველაფერი?“

ოლექსანდრ კირიენკო:
„საღამოს ათი საათისთვის ფეხზე დგახარ. იატაკზე თეთრი ზოლი იყო და ჩვენ ჩავმწკრივდებოდით ხოლმე, როგორც სამხედროები. კამერებში ვიდეომეთვალყურეობა იყო. ჩვენ ჩავმწკრივდებით და ვდგავართ. ტუალეტში, ბრძანების თანახმად, სამ-ოთხ საათში ერთხელ გავყავართ. ღმერთმა არ ქნას, რომ ამ მწკრივის ხაზიდან სადმე გადახვიდე. ისინი მუდამ გიყურებენ - და მაშინვე მორბის სადამსჯელო რაზმი.“

ასე გამოიყურებოდა ოლექსანდრი ტყვეობამდე და ასე - მის მიერ ნახსენები „სადამსჯელო რაზმის“ შემდეგ.

კოლონიის თანამშრომლების ერთ-ერთი "გასართობი" იყო სამსახურებრივი ძაღლების პატიმრებისთვის მიქსევა.

„მორდოვეთში ყოფნისას დაახლოებით ოთხი თვის შემდეგ შევეჩეხეთ ამას. როცა დილის ერთ-ერთი შემოწმების დროს საკნიდან გამოძრომა გვაიძულეს და ამ მომენტში უბრალოდ მოგვიქსიეს ძაღლი - ის საბლის გარეშე იყო, არავის ეჭირა.“ ალიკაპიც არ ჰქონდა - ძაღლი მკვეთრ მოძრაობებზე რეაგირებდა და რადგან ვცოცავდით, ცდილობდა თითოეულს შეხებოდა, ეკბინა, ერთიდან მეორეზე გადადიოდა. ძირითადად ხელებზე და ფეხებზე გვკბენდა. ბიჭებმა საშინელი დაზიანებები მიიღეს - ჭრილობები, რომლებიც ასეთ პირობებში თავისით ვერასდროს შეხორცდება“, - თქვა პიკულიკმა.

„ძაღლი დაგყნოსავს, სანამ ოთხზე დგახარ - ფეხებზე, დუნდულებზე და ა.შ. და შემდეგ ის უბრალოდ უბრძანებს: „ეცი!“ „ეცი როგორც გინდა, ისე ეცი!“ ერთხელ ჩემ თავზე გამოვცადე. ძაღლი მოვიდა, დამყნოსა, ადგილი შეარჩია და დუნდულებზე მიკბინა. როგორც გავიგე, ვიღაცას კვერცხებში უკბინა. ვიღაცას ისე უკბინა, რომ სისხლი წამოუვიდა“, - თქვა აფისოვმა.

სიკვდილი კოლონიაში

ცემა, ელექტროშოკის გამოყენება, დახრჩობა, ფსიქიკური ძალადობა, ნორმალური საკვებისა და სამედიცინო მომსახურების არარსებობა - რამდენიმე უკრაინელისთვის მეათე კოლონია იქცა ადგილად, საიდანაც ისინი აღარ დაბრუნებულან.

ამის შესახებ ჟურნალისტებს ყოფილმა პატიმრებმა პირად მიმოწერაში უამბეს:

• „ჩემი თანასაკნელი ჩემ თვალწინ გარდაიცვალა - დისტროფიისგან. გარდაიცვალა, რადგან ფეხები ძლიერად დაუჩირქდა და გულის პრობლემები ჰქონდა.“
• „მეზობელ საკანში ჩვენი პატიმარი იყო, დაახლოებით 70 წლის. მას თავს დაესხნენ და წაიყვანეს. მერე აღარ დაბრუნებულა.“
• „100%-ით მხოლოდ ჩემს თანასაკნელზე შემიძლია ვთქვა: სისტემატური წამების შედეგად, ის ჩემ თვალწინ გარდაიცვალა.“

სამართალდამცავ ორგანოებში "სხემის" წყაროების ცნობით, ამ კოლონიაში 2023 წელს ორი სამხედრო მოსამსახურე გარდაიცვალა, ორი კი - 2024 წელს. ძირითადად ფილტვების ანთების, ზოგადი გამოფიტვისა და ხანგრძლივი არასრულფასოვანი კვების ან შიმშილის (კახექსიის) გამო.

ერთ-ერთი გარდაცვლილი 45 წლის ანდრეი პრონინია. ის 79-ე ცალკეული სადესანტო-მოიერიშე ბრიგადის ერთ-ერთი ბატალიონის ოცეულის უფროსი მსროლელი იყო. ის 2022 წლის გაზაფხულზე ჩავარდა ტყვედ დონეცკის ოლქის ქალაქ ლიმანში.

"სხემიმ" მოიპოვა მისი ფოტო, რომელიც რუსული პროპაგანდისტული მედიის, „რია ნოვოსტის“, მიერ იყო გადაღებული: მასზე პრონინი სამხედრო ტყვეთა დროებით ბანაკშია.

მოგვიანებით, 2022 წლის ივნისში, რუსულმა ტელეგრამ-არხებმა დაიწყეს მისი ვიდეოების გავრცელება, რომლებშიც ის, როგორც ჩანს, იძულებული იყო, დაეჩივლა თავის მეთაურებზე.

ის, რომ იგი მორდოვეთის კოლონიაში გარდაიცვალა, ჟურნალისტებს ერთდროულად ორმა ადამიანმა დაუდასტურა: ოლექსანდრ კირიენკომ, რომელიც მის გვერდით იმყოფებოდა და პავლო აფისოვმა, რომელიც მის გვერდით საკანში იყო.

„დანამდვილებით ვიცი ანდრეი გენადის ძე პრონინის შესახებ. ის მოპირდაპირე საკანში იყო, მე-20 საკანში. მე კი 21-ში, პირველ კორპუსში. გვესმოდა, ხმამაღლა როგორ ყვიროდა“, - იხსენებს აფისოვი.

კირიენკო იხსენებს, რომ პრონინი მძიმედ ავად იყო:

„მე-20 საკანში შევედი მათთან და მაშინვე მივხვდი, რომელი იყო ავად. ჯერ არც კი ვიცნობდი მათ. როცა იქ მივედი, 56 კგ ვიყავი. ეს ანდრეი კი, რომელიც ავად იყო, ჩემს ნახევარს იწონიდა - აი, ამდენად გამოფიტული ჰქონდა ორგანიზმი. ისე, როგორც მეორე მსოფლიო ომისდროინდელ საკონცენტრაციო ბანაკების ფოტოებზე გინახავთ. უკვე ფეხზე ძლივს იდგა, მაგრამ მაინც არ აძლევდნენ დაჯდომის უფლებას, რა ცუდადაც უნდა ყოფილიყო".

ტყვეები ექიმებს დახმარებას სთხოვდნენ, მაგრამ ამაოდ.
"ჩვენ უკვე თვითონ ვაკაკუნებდით კარზე და მივმართავდით ექიმს: "ნახეთ პრონინი". მან შეხედა და თქვა: "ჩვენ მას ვაჭმევდით, მეტი რა ვქნათ?" გაიხურეს კარი და მორჩა", - იხსენებს კირიენკო.

უკანასკნელ დღეებში პრონინს ჭამა უკვე აღარ შეეძლო. "ჭამაზე უარს ამბობდა. ჩვენ ვფიქრობდით, რომ იქნებ ცოტა კიდევ გაეძლო და იქნებ როგორმე ცოცხალი გადარჩენილიყო გაცვლამდე. 18 აპრილს, შუქის ჩაქრობის შემდეგ დაწვა დასაძინებლად. 19 აპრილს ჩვენ ყველანი ავდექით, ის კი იწვა. საბანი ავწიეთ და უკვე გაყინული იყო, აღარ ინძრეოდა. ბოლომდე სჯეროდა, რომ გაცვლიდნენ, მანქანას იყიდდა, ამბობდა, სახლში ქალიშვილი მელოდებაო", - გვიამბო კირიენკომ.

კიდევ ერთი ოჯახი ვერ მოესწრო კიდევ ერთი პატიმრის, ვოლოდიმირ იუხიმენკოს დაბრუნებას მორდოვეთიდან. ის 2015 წლიდან იყო ჩართული ანტიტერორისტულ ოპერაციებში, დონეცკის რეგიონში.

"ის არის არაჩვეულებრივი მამა, არაჩვეულებრივი კაცი, არაჩვეულებრივი შვილი. მე და ვოლოდიმირს საერთო შვილები არ გვყავს, მაგრამ გვყავს ჩემი შვილები, მისი ქალიშვილი. ის იმდენად მოსიყვარულე იყო, რომ ჩემმა ვაჟმა, რომელიც მაშინ ექვსი წლის იყო, მითხრა: "დე, ის ჩვენთვის კარგი ძიაა". მე ვკითხე: "რატომ არის კარგი- მეთქი". ბიჭმა მიპასუხა: "ძუნწი არ არის". სწორედ ასეთი იყო, ძალიან უყვარდა მუშაობა. კაკლის ხეებიც ჰქონდა, ხეხილიც, ბოსტანიც. ყველაფერი უნდა ჰქონოდა და ბევრი", - ამბობს ვოლოდიმირ იუხიმენკოს ცოლი, ევგენია ლასტოვეცკა.

სრულმასშტაბიან შეჭრამდე ერთი თვით ადრე, ვოლოდიმირი ზაპოროჟიეს მიმართულებით გაგზავნეს, ის გვარდიის სარდლობაში იმყოფებოდა. ის ქალაქ ტოკმაკთან იყო თავდაცვაში, სადაც 2022 წლის აპრილში ტყვედ ჩავარდა.

მისი მეუღლე ევგენია, მის შემდგომ გზას მისი თანამებრძოლების მონათხრობის მიხედვით აღწერს:

ტოკმაკის შემდეგ, სადაც მისმა ოჯახმა მასთან კონტაქტი დაკარგა, ის ყირიმში იყო → შემდეგ ბორისოგლებსკის (ვორონეჟის ოლქი) კოლონიაში → შემდეგ პაკინოს (ვლადიმირის ოლქი) კოლონიაში → და ბოლოს, 2023 წლის 26 ივნისს, მორდოვეთში გადაიყვანეს.

პატიმრობაში ყოფნისას მას ფსიქიკური პრობლემები დაეწყო.

"ჩვენ დავიწყეთ უფროსთან საუბარი იმის შესახებ, რომ რაღაც უნდა გაკეთებულიყო. და მას შემდეგ, რაც ეს ვუთხარით, პირველი ორი კვირის განმავლობაში ისინი მას უბრალოდ სცემდნენ. და სცემდნენ სასტიკად. ის უბრალოდ მწვანე ფერის იყო. ჯერ იასამნისფერი, მერე მთლიანად მწვანე", - იხსენებს ვალენტინ პოლიანსკი, საზღვაო ქვეითი და ვოლოდიმირ იუხიმენკოს თანასაკნელი მორდოვეთის მეათე კოლონიაში.

- უბრალოდ იმის გამო, რომ ასე იქცეოდა? - იკითხა "სხემის" ჟურნალისტმა.

- დიახ. ისინი ფიქრობდნენ, რომ სინამდვილეში არაფერი სჭირდა და ამას იმიტომ აკეთებდა, რომ რეჟიმისთვის აერიდებინა თავი.

იუხიმენკო მორდოვეთში ორი თვის განმავლობაში იმყოფებოდა კოლონიის მეორე კორპუსში, საზღვაო ქვეით ვალენტინ პოლიანსკისთან ერთად. ის იხსენებს, რომ ვოლოდიმირის მდგომარეობა დღითიდღე უარესდებოდა.

„როდესაც დათვალიერების შემდეგ საკანში შევირბენდით, ხშირად ამდენი ცემის გამო ფეხიდან ჩუსტები გვძვრებოდა. და თუ რომელიმე თანასაკნელი არ დაიჭერდა შენს ჩუსტებს ან თუ შენ თვითონ ვერ დაიჭერდი, მაშინ უკან, დერეფანში დაგაბრუნებდნენ და გეკითხებოდნენ: „ვისია ეს?“ ჩუსტს ყურებში გირტყამდნენ. და ერთ-ერთი ასეთი "მანიპულაციის" შემდეგ, ვოვას ყური მაგრად გაუსივდა. როგორც მოჭიდავეებს აქვთ ხოლმე გატეხილი ყურები, ისე, მაგრამ ამასთან ერთად, იქ ანთებაც იყო და შიგნით სისხლი იყო დაგროვილი. მორიგი დარტყმისას, ვოვას ყურიდან ხრტილი მთლიანად გამოუვარდა. ანუ, მას უკვე არანაირი საყრდენი აღარ ჰქონდა, უბრალოდ ეკიდა, მხოლოდ კანი", - ამბობს პოლიანსკი.

შემდგომში ვოლოდიმირი საწოლზე მიაბეს, ჯერ მჯდომარე, შემდეგ კი, როცა უკვე აღარ შეეძლო ჯდომა, - მწოლიარე მდგომარეობაში.

"საღამოს უკვე უბრალოდ ტუალეტში ვეღარ გაგვყავდა. ანუ, იქამდე თუ ხელზე გვეყრდნობოდა და ისე მიდიოდა ტუალეტამდე, ახლა უკვე ხელში უნდა აგვეყვანა და ისე შეგვეყვანა ტუალეტში. ის უკვე, ფაქტობრივად, საერთოდ აღარ რეაგირებდა. ჩვენ ვეკითხებოდით: "ვოვა, ტუალეტში ხომ არ გინდა? ვოვა, ჭამა ხომ არ გინდა?" თვალები მოხუჭული ჰქონდა, თითქმის არაფერს გიპასუხებდა, არანაირად არ გვეურთიერთებოდა. უკვე ძლივსღა ლაპარაკობდა. ტუჩებთან უნდა მიგეტანა ყური, რომ რაღაც მაინც გაგეგო. ის ამბობდა: "ძალიან მეწვის".

"ამის გაგება იყო ყველაზე საშინელი ჩემთვის - რომ სამედიცინო დახმარება კი არ აღმოუჩინეს, არამედ დააბეს. მკურნალობასაც არავინ ჩივის, უბრალოდ რომ დაებრუნებინათ ჩვენთვის უკრაინაში, რომ, აი, უკვე რაც გინდათ, ის უქენით. მათ ხომ ესმოდათ, რომ მისგან უკვე არანაირი საფრთხე აღარ იყო", - ამბობს იუხიმენკოს ცოლი ევგენია.

რუსულმა მხარემ ვოლოდიმირის გარდაცვალების თარიღად ოფიციალურად 2023 წლის 1 სექტემბერი დააფიქსირა. მხოლოდ მოგვიანებით დაადგინა უკრაინულმა ექსპერტიზამ პნევმონია, მრავლობითი ცემა, მოტეხილობები და სისხლჩაქცევები.

"აქ ძალიან საშინელი რაღაცებია აღწერილი. და ამაზე საუბარი ძალიან მტკივნეული და რთულია“, - ამბობს იუხიმენკოს მეუღლე ევგენია და ექსპერტიზის გვერდებს ფურცლავს.

- ეს შოკი იყო ჩვენთვის ყველასთვის, რადგან მისი სხეული იყო ... როგორც ერთ დროს ისტორიიდან ვსწავლობდი 1932-1933 წლებს. სამწუხაროდ, მაშინვე ვერ შევძელი იმის დანამდვილებით თქმა, რომ ეს ჩემი ვოლოდია იყო. თუმცა ხელით ამოვიცანი და ბავშვებს ვუთხარი: „ეს ჩვენი მამაა, - თქვა ქალმა.

- და რა იყო? - იკითხა ჟურნალისტმა.

- მას მარჯვენა ხელზე თითები არ ჰქონდა, ეს ჯერ კიდევ ტყვედ ჩავარდნამდე იყო. დავინახეთ ნაიარევები ცხვირზე, თვალების ქვეშ, მთელ სხეულზე. დავიწყეთ მთელი სხეულის დათვალიერება, იმიტომ, რომ ყველამ მაშინვე თქვა: "არა, ეს არ არის ჩვენი". მაგრამ ჩვენ დნმ-ის ტესტი გავაკეთეთ. და გაისმა ტელეფონის ზარი. ვხედავ, რომ გამომძიებელი მირეკავს. ვიღებ ყურმილს და ის მეუბნება: "მიიღეთ ჩემი თანაგრძნობა. სამწუხაროდ, თქვენია. დამთხვევა 99,99 პროცენტია.

"მე მესმოდა, რომ ის შეიძლება გახდეს, შეიძლება ჯანმრთელობის პრობლემები შეექმნას. ეს ყველაფერი მესმოდა. მაგრამ ის, რომ მას იქ მოკლავენ? არა, ამის დაჯერება არ მინდოდა. არ მინდოდა და დღემდე არ მინდა დავიჯერო, რომ ის არის. ასე მგონია, სანამ ცოცხალი ვარ, მანამდე დაველოდები მას სახლში", - ამბობს ევგენია ლასტოვეცკა.

"ბოროტი ექიმი"

„სხემიმ" ამ გამოძიებაში სწორედ მეათე კოლონიის სამედიცინო პერსონალზე გადაწყვიტა ყურადღების გამახვილება. პირველ რიგში, ხომ სწორედ ექიმებმა უნდა გაუწიონ დახმარება ავადმყოფებს, განსაკუთრებით კი მძიმე ავადმყოფებს. ერთ-ერთი მათგანი - მეტსახელად "ბოროტი ექიმი" - ტყვეებს ყველაზე მეტად დაამახსოვრდათ.

ეს მეტსახელი თვითონ ტყვეებმა გამოიგონეს, იმიტომ რომ ამ ექიმის ნამდვილი სახელი არავინ იცოდა.

"მე მეგონა, უარესი უკვე შეუძლებელი იყო. მაგრამ, როცა მიმიყვანეს, არ ვიცი, არ შეიძლება მაგას ადამიანი უწოდო, დაიწყო ელექტროშოკის ქნევა, რამდენჯერმე დამარტყა. დაიწყო მუქარა, მეუბნებოდა: "მიდი ჩქარა, ნუ ხარ გამოლენჩებული". ძალიან მაღლა უწევდა ხმას. დიდი მეთაურივით იქცეოდა და ამბობდა, რომ ჩვენ, უკაცრავად გამოთქმისთვის, "აყროლებული ხახოლები" ვართ, არ ვიმსახურებთ ღირსეულად მოპყრობას", - იხსენებს პავლო აფისოვი.

ხანდახან ტყვეები მას "დოქტორ შოკერსაც" უწოდებდნენ.

"ვიღაც მაჩერებს, ვხედავ - თეთრ ხალათშია. მგონია ექიმია, ახლა რაღაცას მეტყვის. მე ნათქვამი მქონდა მათთვის, რომ ტუბერკულოზზე მქონდა ეჭვი. ის კი მეუბნება: "რა უნდა იყვირო?" მე კი არ ვიცოდი, მე ხომ იქ პირველად ვიყავი. და დამარტყა ერთხელ ელექტროშოკი! მე ჩუმად ვდგავარ. ის ისევ: "რა უნდა იყვირო?" და კიდევ ერთხელ დამარტყა შოკერით. მერე მაგინებდა და მიყვიროდა. მე ვკითხე, რა უნდა ვიყვირო-მეთქი. მან მითხრა: "დიდება რუსულ მედიცინას!" მეც ვიყვირე. და იმან კიდევ ერთხელ დამარტყა შოკერი, რომ "არ დამვიწყებოდა”. მე ვუყურებ, თითქოს ექიმია, თითქოს თეთრ ხალათშია და ასეთი სასტიკი რატომაა. უკვე მერე გავიგე, რომ იქ იყო ეგეთი "დოქტორ შოკერი", - ჰყვება ოლექსანდრ სავოვი.

სავოვი 36-ე ბრიგადის საზღვაო ქვეითია, წარმოშობით ნიკოლაევის ოლქიდან. ის პირველივე დღეებიდან იცავდა მარიუპოლს. ახლა რეაბილიტაციას გადის. 2022 წლის 16 მაისს, ბრძანებით, მან "აზოვსტალი" დატოვა და ტყვედ ჩავარდა.

რამდენიმე უკრაინული და რუსული დასახლებული პუნქტის გავლით, იგი მორდოვეთში გადაიყვანეს; ის მეათე კოლონიაში 2024 წლის აგვისტოში ჩავიდა და იქ ნახევარი წელი გაატარა. სავოვი დაპატიმრებული ჰყავდათ მეორე კორპუსში, სადაც ასევე იყვნენ პოლიანსკი და იუხიმენკო.

"სხემიმ" გადაწყვიტა, სწორედ სავოვისგან გაეგო უფრო მეტი "ბოროტი ექიმის" შესახებ - ის ხომ ტყვეობიდან ამ წლის გაზაფხულზე გაათავისუფლეს. და შესაბამისად, უფრო ზუსტად უნდა შესძლებოდა მისი აღწერა.

თუმცა აღმოჩნდა, რომ სწორედ ეს ექიმი ამ გამოძიების ყველა გმირს კარგად ახსოვდა:

პავლო აფისოვი:
"ერთს შოკერი გლიჯა, მეორეს, მესამეს, დაიწყო ყვირილი: "აბა, ჩაიკუზეთ და იკაკანეთ. ბატის ნაბიჯით და კაკანით საკნისკენ". ან ამბობდა: "ვქოქავთ მოტოციკლეტს". და ისევ შოკერს გვიღერებდა. არავის მკურნალობდა, შოკერს გვირტყამდა. როცა მოდიოდა, მთელ კორპუსს აიძულებდა ეყვირა: "დიდება რუსულ მედიცინას". ან ყვიროდა: Pepsi და ჩვენ საპასუხოდ: "ფშშშ ააა". ან დაიყვირებდა: "იოგურტი", ჩვენ საპასუხოდ ვყვიროდით: "დანონ". არ ვიცი, ალბათ ასე, 40 წლის კაცია, ასეთი ავადმყოფური ჩვევები საიდან აქვს, გაუგებარია".

იულიან პილიპეი:
"რაღაცები უნდა გვეთქვა საბჭოთა ან ამერიკული მულტფილმებიდან ან ფილმებიდან. ან "ჩაიბუქნე", “თავდაყირა დადექი", "ცოცვით იარე", "შენ სანგარში ხარ, ისროლე ავტომატით, ისროლე ყუმბარა", - ამ ყველაფრის ინსცენირება უნდა მომხდარიყო. ეს ისე დამამცირებელია. ეს ექიმი ყოველ ჯერზე როცა შემოდის, იღება საკანი და ამბობს: "დაიჩოქე..." მერე: "ხელი ..." და მერე ელექტროშოკით გირტყამს ხელზე, იმიტომ რომ რაღაც არ მოეწონა."

ნიკიტა პიკულიკი:
"დერეფანში რომ შემოდიოდა, მაშინვე გაიგებდი, რომ ეგ იყო. ლაპარაკის ისეთი სტილი ჰქონდა, როგორც ფსიქიკურად სრულიად ავადმყოფ ადამიანს. შეეძლო ეყვირა, მერე კი წყნარად ესაუბრა - და ასეთი ცვლილებები საკმაოდ ხშირი იყო. ვალდებულებები ჰქონდა, მაგრამ მხოლოდ საჩვენებლად ასრულებდა. მკურნალობა ევალებოდა, მაგრამ როგორ დახმარებას აღმოუჩენდა ვინმეს - ეს უკვე მისი პირადი გადაწყვეტილება იყო. როცა წამლის აბის თხოვნით მიმართავდნენ, ის ამბობდა: "კარგი, მოგცემ აბს". მაგრამ აბი რომ მიგეღო, ხელისგული კარში პატარა სარკმლიდან უნდა გაგეწვდინა. და ის ელექტროშოკერით ურტყამდა ავადმყოფებს ხელებში იმის ნაცვლად, რომ სამედიცინო დახმარება აღმოეჩინა. არ ვიცი, ასეთი ადამიანი სამედიცინო სფეროში როგორ მოხვდა. დაცვის თანამშრომლები, სასჯელაღსრულების ფედერალური სამსახურის თანამშრომლები თუ იგივე სპეცრაზმელები - მათ შემთხვევაში ყველაფერი გასაგებია, მაგრამ სამედიცინო პერსონალის მხრიდან ასეთი დამოკიდებულება ჩვენთვის აუხსნელი იყო."

პავლო აფისოვი:
"…ესთეტურ სიამოვნებას იღებს იმისგან, რომ მის წინ ოთხზე დგახარ, ხელები აწეული გაქვს, თვალები დახუჭული, შენ არაფერი არ გაქვს და ის ამ დროს ფეხებს გირტყამს ფეხებს შორის, მუცელში, ღვიძლში, გირტყამს რეზინის ხელკეტით, შოკერით. და კიდევ გეუბნება, თქვენნაირებს "გენოციდი უნდა მოუწყონო".

სწორედ ამ ექიმს მიმართა დახმარებისთვის ვალენტინ პოლიანსკიმ, რომელიც ვოლოდიმირ იუხიმენკოს - სიკვდილამდე რომ სცემდნენ კოლონიაში - თანამესაკნე იყო.

"ჩვენ ვეუბნებოდით მას, "ბოროტ ექიმს": "უფროსო, ხომ ხედავთ, ყური რა დღეში აქვს". ის კი: "აბა, მორიგე, ხიე ერთი ყურში", - იხსენებს სამხედრო.

ამოცნობა

ერთადერთი, რაც ჟურნალისტებმა იმ მომენტისთვის იცოდნენ, იყო ის, რომ "ბოროტი ექიმი" ექიმია, ფერშალი. ამიტომ მისი ძებნა მორდოვეთის ფედერალური სასჯელაღსრულების სამსახურის ვებსაიტიდან დაიწყეს.

მისი საშუალებით შეიტყვეს, რომ უდარნიში მდებარე მეათე კოლონიას ემსახურება იგივე ნომრის მქონე, მეათე სამედიცინო განყოფილება, რომელიც, თავის მხრივ, მე-13 სამედიცინო-სანიტარული განყოფილების ფილიალია.

რუსეთის ამ უწყების სოციალური მედიის გვერდებზე "სხემიმ" იპოვა წარმოდგენების და ზეიმების ფოტოები და ვიდეოები, რომლებშიც ყველა სამედიცინო მუშაკის სახე ჩანს.

ჟურნალისტებმა შეარჩიეს ჯგუფური ფოტოები და დაიწყეს მათი ჩვენება არა მხოლოდ იმ ჯარისკაცებისთვის, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩაწერეს, არამედ ყველა იმ პატიმრისთვის, რომლებიც ადრე მეათე კოლონიაში იმყოფებოდნენ და რომელთა კონტაქტების მოპოვებაც შეძლო "სხემიმ".

ასეთი თითქმის 150 ადამიანია. ყველამ არ უპასუხა, მაგრამ უმეტესობამ ერთ-ერთ სამედიცინო მუშაკზე მიუთითა - ის პროფკავშირების გამოსვლების აქტიური მონაწილე იყო და სოციალურ ქსელებში მორდოვეთის კოლონიის ბევრ მუშაკთან მეგობრობდა.

თუმცა ჟურნალისტების მიერ გამოკითხული სამხედროები ყოყმანობდნენ, არ იყვნენ დარწმუნებული, ნამდვილად იყო თუ არა ეს „ბოროტი ექიმი“. ის ხომ სამედიცინო ნიღაბს ატარებდა და ზოგჯერ, ჩვენებების თანახმად, - „ბალაკლავას”, რომელზეც თავის ქალა იყო გამოსახული. პატიმრებს ამ დროს თავზე ტომრები ჰქონდათ ჩამოცმული. მხოლოდ რამდენიმე მათგანმა მოახერხა ექიმის დანახვა - იმ იშვიათ მომენტებში, როდესაც ის სახიდან ნიღაბს იხსნიდა.

საბოლოოდ რომ დარწმუნებულიყვნენ, „სხემიმ“ იპოვა ვიდეო, რომელშიც არა მხოლოდ მისი კარგად დანახვა, არამედ, რაც მთავარია, მისი ხმის გაგონებაცაა შესაძლებელი. ეს ვიდეო ყველას გაუგზავნეს.

და პასუხებმაც არ დააყოვნა.

ჟურნალისტებმა ამ ექიმის ვიდეო აჩვენეს ასევე პილიპეის, კირიენკოს და აფისოვს, მათთან ინტერვიუს დროს. მათ დაადასტურეს, რომ ვიდეოში გამოსახული მამაკაცი არის „ბოროტი ექიმი".

მას ილია სოროკინი ჰქვია. ის 34 წლისაა, ჰყავს ცოლი და ორი ქალიშვილი.

ის დაიბადა და ცხოვრობს მორდოვეთის სოფელ პოტმაში, კრასნოარმეისკის შესახვევში მდებარე სახლში, რომელიც კოლონიიდან დაახლოებით 30 კილომეტრში მდებარეობს.

ცოტა ხნის წინ, სოციალური მედიის გვერდებზე ის ღიად მიუთითებდა თავის სამუშაო ადგილს - „რუსეთის ფედერალური სასჯელაღსრულების სამსახურის მე-13 სამედიცინო-სანიტარული განყოფილება“.

რუსულ მონაცემთა ბაზებიდან გაჟონილი ინფორმაცია შეიცავს მონაცემებს სოროკინის შემოსავლებზე სრულმასშტაბიან შეჭრამდე: 2018 წელს მან თითქმის 560 ათასი რუბლი მიიღო, ხოლო 2021 წელს - 680 ათასი რუბლი (დაახლოებით 9 ათასი დოლარი).

2022 წელს სოროკინმა სიგელის ფოტო გამოაქვეყნა: ის დაჯილდოვდა „საზოგადოებრივი მოვალეობების კეთილსინდისიერი შესრულებისა და გუნდის ცხოვრებაში აქტიური მონაწილეობისთვის". დოკუმენტში პირდაპირ არის მითითებული, რომ ის მეათე კოლონიის სამედიცინო ნაწილში მუშაობს.

„მან მიიღო „საუკეთესო ფერშლის“ ჯილდო, - განუცხადა "სხემის" ჟურნალისტმა პავლო აფისოვს და აჩვენა მისი სიგელის ფოტო.

„საუკეთესო ფერშალი“ იბარებს ცვლას. თქვენ მცველს ეუბნებით: „ნება მომეცით, მოქალაქე ექიმს მივმართო“. ის, თანამშრომლის ნაცვლად, თავად გიპასუხებთ: „დიახ, დიახ, მელაპარაკე. გააღეთ საკანი“. ისინი მას საკანს უღებენ - და ის ისეთი სასიამოვნო, კულტურული ხმით საუბრობს. საკნის მორიგე ეუბნება, რომ ვიღაცას კბილი სტკივა ან თავი სტკივა, ან კუჭის აშლილობა აქვს და შეუძლია თუ არა მიიღოს რაიმე აბი? ის უპასუხებს: „დიახ, დიახ, რა თქმა უნდა, მომეცით ხელი“. და ის უბრალოდ იღებს ელექტროშოკს და ურტყამს ხელში. შემდეგ ის იძახებს საკნის დღევანდელ მორიგეებს და მათ, ვისაც შემდეგ დღეს აქვთ მორიგეობა, ხელში ურტყამს ელექტროშოკს და ეუბნება: „შენ დღეს - იმისთვის, რომ მომმართე. და შენ - ხვალისთვის რომ არ მომმართო". ეს არის "საუკეთესო ფერშალი", - ამბობს ყოფილი სამხედრო ტყვე.

რა არის ცნობილი სოროკინზე?

მისი სოციალური ქსელებისა და ნათესავების გამოკვლევის თანახმად, მას ტიპური რუსული ოჯახი ჰყავს: მამამისს სსრკ და სტალინი ენატრება, მისი და კი ტულელი მედესანტის ცოლია.

თავად სოროკინი 9 მაისის აღლუმებზე ნათესავებთან ერთად იღებს ფოტოებს, ატარებს საბჭოთა ფორმას და „წმინდა გიორგის ბაფთას“. ოკუპაციის შემდეგ ის ყირიმს ეწვია. დღეს მის სოციალურ ქსელებში Z-სიმბოლოები და რუსული არმიის მხარდაჭერაა გამოქვეყნებული.

2023 წელს სოროკინმა გამოაქვეყნა სამხედრო ფორმაში ჩაცმულ პირთან ერთად გადაღებული ფოტო წარწერით: „ნათლული ჯარიდან დაბრუნდა“. ფოტოს ქვეშ ერთადერთი კომენტარი კოლონიის უფროსის მოადგილეს, სერგეი მუიმაროვს ეკუთვნის: „ყოჩაღ!!! ჩვენთან მოიყვანე სამუშაოდ... არ ინანებს, შენც იცი!!!“

ფოტოჟურნალისტები სოროკინს დაუკავშირდნენ.

- "უკრაინელმა სამხედროებმა, რომლებიც მორდოვეთის მეათე კოლონიიდან ტყვეობიდან დაბრუნდნენ, მიუთითეს თქვენზე, რომ იქ ყოფნის დროს თქვენ მათ შეურაცხყოფას აყენებდით, აწამებდით, არ უწევდით სათანადო სამედიცინო დახმარებას..."

- "ეს შეუძლებელია, - უპასუხა სოროკინმა. - მე იქ არ ვმუშაობ."

- "თქვენ იქ არ მუშაობთ?" - ჩაეკითხა ჟურნალისტი, მაგრამ ექიმმა ყურმილი დაკიდა.

ხელახლა დარეკვის მცდელობისას, მან ზარი გათიშა და შემდეგ კონტაქტი დაბლოკა.

სოროკინის კოლონიაში მუშაობის ფაქტი დაადასტურა მე-13 სამედიცინო განყოფილების კადრების სპეციალისტმა ტატიანა ჟურავლიოვამ. როდესაც ჰკითხეს, მუშაობდა თუ არა იქ სოროკინი, მან უპასუხა: „დიახ“ და თქვა, რომ ის სამსახურში დაბრუნდებოდა ჯარში მსახურობის შემდეგ.

როგორც "სხემიმ" გაარკვია, სოროკინი სამხედრო სამსახურში 2024 წლის ბოლოს წავიდა. მისი საბრძოლო სახელია „ექიმი“ და, სავარაუდოდ, ამჟამად რუსეთის არმიის მატერიალურ-ტექნიკური მომარაგების ძალებში მსახურობს. ის რეგულარულად ხვდება კოლეგებს სამედიცინო ნაწილიდან, საიდანაც იღებს დახმარებას ქვედანაყოფისთვის - კერძოდ, აღჭურვილობას, მედიკამენტებს და შენიღბვის ბადეებს, რომლებითაც, როგორც აღმოჩნდა, მას თავისი მშობლიური მეათე კოლონია ამარაგებს.

სხვა ექიმები და კოლონიის ხელმძღვანელობა

შეიძლება ისეთი შთაბეჭდილება დარჩეს, რომ ილია სოროკინი, იგივე „ბოროტი ექიმი“, ერთადერთი ექიმი იყო, რომელიც მორდოვეთის კოლონიაში უკრაინელებს აწამებდა. თუმცა ეს ასე არ არის. პატიმრების თქმით, იქ არცერთი ექიმი არ ეპყრობოდა მათ სათანადოდ. ხშირად სამედიცინო მომსახურება უბრალოდ წამებასთან შეთავსებული იმიტაცია იყო.

„სამედიცინო მომსახურება საჩვენებლად იყო. მაქსიმუმი, რაც მათ შეეძლოთ, სახვევებს და ფურაცილინს აძლევდნენ ჩემს თანასაკნელებს, რომლებსაც ფეხები ულპებოდათ“, - ამბობს ნიკიტა პიკულიკი.

„იყო ორი ქალი, ერთი ძალიან სასტიკი. მან რამდენჯერმე თქვა, რომ უკეთესი იქნებოდა, თუ დავიხოცებოდით: „კარგი, დაიხოცეთ, სულ მკიდია!“ როცა სთხოვეს: „ფეხი მილპება, ბინტის ნაჭერი მომეცით“, მან უპასუხა: „სულაც რომ გაგიხმეს, მაინც მკიდია“, - იხსენებს იულიან პილიპეი.

ღია წყაროებში არსებული ფოტოების, ვიდეოების, სამუშაო განცხადებებისა და პატიმრების ჩვენებების გამოყენებით, „სხემიმ“ ასევე ამოიცნო მე-13 სამედიცინო განყოფილების სხვა თანამშრომლები.

მათ შორის არიან ალექსანდრ ლევინი, შინაგანი სამსახურის პოლკოვნიკი, ამ განყოფილების უფროსის მოადგილე პატიმრების სამედიცინო მომსახურების საკითხებში, ექთანი ანასტასია დემიდოვა და ექიმი ევგენი ნიკიტინი. მათი უფროსი, სოროკინის მსგავსად, არის გალინა მოკშანოვა, მე-13 სამედიცინო განყოფილების უფროსი, პოლკოვნიკის წოდებით.

ცალკეულ ექიმებთან ერთად, „სხემიმ“ ასევე გამოავლინა კოლონიის ის თანამშრომლები, რომლებიც უზრუნველყოფდნენ მის მუშაობას: უსაფრთხოებას, ეძებდნენ პერსონალს, პასუხისმგებელი იყვნენ დისციპლინასა და ბანაკში ცხოვრებაზე. შესაძლოა, ყველა მათგანი არ მიმართავდა ფიზიკურ ძალადობას პატიმრების მიმართ, მაგრამ, პირობები, სადაც ეს ყველაფერი შესაძლებელი გახდა, მათი შექმნილი იყო.

და, რა თქმა უნდა, არ შეიძლება არ ითქვას კოლონიის ხელმძღვანელობაზე, რომელმაც, თავად პატიმრების თქმით, არა მხოლოდ იცოდა რა ხდებოდა, არამედ შესაბამის ბრძანებებსაც გასცემდა.

„ეს ყველაფერი მათგან მოდიოდა - არაერთხელ უთქვამთ ზედამხედველებს. ჩვენ არ მოგვიგონია ეს რეჟიმი, ეს იყო ინსტრუქცია.“

„მათი ბრძანებები იყო, ღიად ითქვა ამაზე. ერთხელ ბიჭებმა ფანჯრის მიღმა ყვირილი გაიგეს, რომ ერთ თანამშრომელს რაღაცის გაკეთებას აიძულებდნენ, მაგრამ მას არავისზე ხელის ხლება არ სურდა, ხმამაღლა ამბობდა, რომ ეს მისი მოვალეობა არ იყო. მას სამსახურიდან გათავისუფლებით დაემუქრნენ.“

2022 წლის მდგომარეობით, კოლონიის ხელმძღვანელი სერგეი ზაბაიკინი იყო.

შემდეგ ის ამ თანამდებობაზე ალექსანდრე გნუტოვმა შეცვალა - ადრე ის ზაბაიკინის მოადგილე იყო და დროებითი მოვალეობის შემსრულებელი გახდა. მოგვიანებით, მან ეს სტატუსი თანამდებობის პირით შეცვალა და, კოლონიის ვებსაიტის თანახმად, დღემდე ამ თანამდებობაზე რჩება.

ქვემოთ მოცემულია მორდოვის მე-10 კოლონიის ხელმძღვანელობის სრული სია.

- თქვენი აზრით, იცოდა თუ არა კოლონიის ხელმძღვანელობამ, რა ხდებოდა? – ჰკითხა „სხემის“ ჟურნალისტმა აფისოვს.

- ვფიქრობ, რომ კი, 100%.

- ყველაფერს, რაც ციხეში ხდება, უფროსი და მისი მოადგილე განაგებენ, – უპასუხა პილიპეიმ.

- მათ იცოდნენ, რადგან ზემოდან წამოსული ინიციატივის გარეშე, რიგითი თანამშრომლები ვერ შეძლებდნენ ასეთი საშინელებების გაკეთებას. ყველგან სათვალთვალო კამერები იყო დადგმული - საკნებში, დერეფნებში, ეზოებში. ეს არავის უშლიდა ხელს. ხდებოდა მუდმივი დამცირება და დაცინვა, - ამბობს პიკულიკი.

„სხემიმ“ მეათე კოლონიის ხელმძღვანელობას და მორდოვეთის რესპუბლიკის რუსეთის ფედერაციის ფედერალური სასჯელაღსრულების სამსახურის დეპარტამენტს ჟურნალისტების მიერ დადგენილ ფაქტებზე კომენტარის გაკეთების თხოვნით მიმართა.

რუსეთში უკრაინელი სამხედრო ტყვეებისთვის ოფიციალური ბანაკები არ არსებობს - ისინი ციხეებში პროცედურული სტატუსის გარეშე იმყოფებიან და ძირითადად, მათთან ადამიანის უფლებათა დამცველებს წვდომა არ აქვთ. ეს კოლონიები ჰგავს „შავ ხვრელებს“, საიდანაც თითქმის არანაირი ინფორმაცია არ მოდის. სწორედ ამიტომ, კოლონიებში დანაშაულების დოკუმენტირება მხოლოდ ფაქტების შეკრება არ არის.

„უაღრესად მნიშვნელოვანია მსოფლიო საზოგადოების ყურადღების მიპყრობა სამხედრო ტყვეების მიმართ მოპყრობაზე. ასევე, რუსეთის ფედერაციისთვის საერთაშორისო სამართლის მიხედვით ნაკისრი ვალდებულებების შეხსენება, რომ დაიცვას ჟენევის კონვენციებით გათვალისწინებული სამხედრო ტყვეების დაცვის ძალიან მკაფიო ზომები“, - ამბობს დენიელ ბელი, გაეროს ადამიანის უფლებათა მონიტორინგის მისიის ხელმძღვანელი უკრაინაში, „სხემისთვის“ მიცემულ კომენტარში.

„მორდოვეთში თითოეული ჩვენგანი გამუდმებით თვითმკვლელობაზე ფიქრობდა, რადგან ასეთი საშინელი პირობები შეიქმნა ჩვენთვის. და ერთადერთი, რაც გვაჩერებდა, იყო რწმენა, რომ გაგვცვლიდნენ, რომ ჩვენი ნათესავები და მეგობრები გველოდნენ. ასევე - ერთმანეთის მხარდაჭერა, რადგან რწმენა და მხარდაჭერა გვაძლიერებდა“, - ამბობს პიკულიკი.

პილიპეი იხსენებს: „ორი ქრისტესშობა გავატარეთ იქ, სამწუხაროდ, საგალობლები ვიმღერეთ. იქ იყვნენ ბიჭები ასევე დასავლეთ უკრაინიდან, სადაც ეს ტრადიციები უფრო გავრცელებულია და რამდენიმე საგალობელი ზეპირადაც იცოდნენ. ვიცოდით, რა დღე იყო და უბრალოდ დავსხედით და ჩუმად დავიწყეთ ერთად სიმღერა - რვანი ვიყავით. ჩვენი საკნის კარზე დააკაკუნეს და გვითხრეს: „ხმა ჩაიგდეთ, ხახლებო“. ერთი წამით გავჩუმდით და გავაგრძელეთ სიმღერა უფრო ჩუმად, მაგრამ მაინც ვმღეროდით. რადგან ტყვეობაში ყოფნის მორალური და სულიერი მხარე ყველაზე მნიშვნელოვანია. სულის ეს სიმტკიცე უნდა შეინარჩუნოთ, იმღეროთ და გახსოვდეთ“.

ასობით უკრაინელი ჯარისკაცი კვლავ რჩება მორდოვეთის მეათე კოლონიაში.